5 czerwca poznaliśmy finałową piątkę tomików poetyckich ubiegających się o miano najlepszego tomu poetyckiego roku w III edycji Nagrody im. K. I. Gałczyńskiego. Jury w składzie Jan Stolarczyk (przewodniczący), Tomasz Burek, Wojciech Kudyba, Wojciech Ligęza i Feliks Netz spośród dwudziestu nominowanych wyróżnili następujące pozycje:

Przemysław Dakowicz

Teoria wiesza polskiego

Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu

Sopot 2013

Janusz Drzewucki

Dwanaście dni,

Wydawnictwo Iskry

Warszawa 2013

Krzysztof Karasek

Słoneczna balia dzieciństwa

Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu

Sopot 2013

Józef Kurylak

Ciemna głęboka woda bez Boga

Wydawnictwo Lisia Góra

Rzeszów 2013

Adam Waga

Chromając

Wydawnictwo Literackie

Kraków 2013

Ponadto w kategorii Orfeusz mazurski nagrodzono Mariolę Kruszewską za jej tomik Wczoraj czyli dziś (Wyd. Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury, Białystok 2013).

Gala przyznania Nagrody odbędzie się w Leśniczówce Pranie, 28 czerwca 2014 r. o godz. 18.00.

W piątek 25 kwietnia jury w składzie Jan Stolarczyk (przewodniczący), Tomasz Burek, prof. Wojciech Kudyba, prof. Wojciech Ligęza i Feliks Netz ogłosiło listę 20 tomików nominowanych do III edycji Nagrody poetyckiej im. K. I. Gałczyńskiego ORFEUSZ. Lista szczęśliwców wyłonionych z puli 184 zgłoszonych książek prezentuje się następująco:

1. Miłosz Biedrzycki - Porumb (Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań 2013)
2. Wojciech Bonowicz - Echa (Biuro Literackie, Wrocław 2013)
3. Przemysław Dakowicz - Teoria wiersza polskiego (Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013)
4. Janusz Drzewucki - Dwanaście dni (Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2013)
5. Tadeusz Dąbrowski - Pomiędzy (Wydawnictwo a5, Kraków 2013)
6. Mirosław Dzień - Linia (Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013)
7. Leszek Elektorowicz - Juwenilia i senilia (Księgarnia Akademicka, seria Krakowska Biblioteka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Kraków 2013)
8. Anna Frajlich - Łodzią jest i jest przystanią (Wydawnictwo FORMA, Szczecin, Bezrzecze 2013)
9. Julia Hartwig - Zapisane (Wydawnictwo a5, Kraków 2013)
10. Bogdan Jaremin - Treny lipca (Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2013)
11. Krzysztof Karasek - Słoneczna balia dzieciństwa (Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013/ Instytut Mikołowski, Mikołów 2013)
12. Józef Kurylak - Ciemna głęboka woda bez Boga (Wydawnictwo Lisia Góra, Rzeszów 2013)
13. Małgorzata Lebda - Granica lasu (Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań 2013)
14. Krzysztof Lisowski - Poematy i wiersze do czytania na głos (Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań 2013)
15. Leszek Aleksander Moczulski - Kartki na wodzie (Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013)
16. Łukasz Nicpan - Do czytającej list (Wydawnictwo VEDA, Warszawa 2013)
17. Andrzej Niewiadomski - Kapsle i etykietki (Instytut Mikołowski, Mikołów 2013)
18. Aleksandra Słowik - Pomiędzy kwartałami śpieszył się i zwlekał (Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2013)
19. Beata Szymańska - Złota godzina (Księgarnia Akademicka, seria Krakowska Biblioteka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Kraków 2013)
20. Adam Waga - Chromając (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013)

Jak widać w tym roku jury postawiło na doświadczenie, zarówno to literackie, jak i życiowe. Wśród nominowanych ze świecą szukać debiutantów, najmłodsze pokolenie reprezentuje jedynie Małgorzata Lebda (rocznik 1985). Świeżą krew zastąpiono sprawdzonymi nazwiskami, doceniono najnowszą twórczość weteranki polskiej sceny poetyckiej, pani Julii Hartwig, czy twórcy wielu przebojów muzyki popularnej pana Leszka Aleksandra Moczulskiego. Pojawia się również laureat pierwszej edycji nagrody Krzysztof Karasek oraz Tadeusz Dąbrowski, który dzięki tomikowi Pomiędzy został już w tym roku laureatem Nagrody Literackiej m. st. Warszawy (do której nominowany był również obecny na tej liście Przemysław Dakowicz). Doceniono również twórczość Miłosza Biedrzyckiego i Andrzeja Niewiadomskiego, którzy znaleźli się wśród nominowanych do wrocławskiego Silesiusa.

Dodatkowo zostaną przyznane nagrody w kategorii Orfeusz Mazurski, w której nominowano następujące tomiki:

1. Jan Jegliński - Trojaki (Radio 5, Suwałki 2013)
2. Mariola Kruszewska - Wczoraj czyli dziś (Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury, Białystok 2013)
3. Dominika Lewicka-Klucznik - Samopas (Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2013)

Ogłoszenie finałowej piątki nastąpi 6 czerwca, natomiast laureata poznamy 28 czerwca podczas uroczystej gali w Muzeum K. I. Gałczyńskiego w Praniu.

W Wigilię poznaliśmy laureatów pierwszej edycji nowej, wrocławskiej nagrody o jakże intrygującej nazwie Nagroda Literacka Dynia. W opisie nagrody możemy przeczytać, że:

"Wrocławska Nagroda Literacka Dynia to crème de la crème wśród polskich wyróżnień przyznawanych w dziedzinie literatury. To drugi - po Nagrodzie Nike - najbardziej opiniotwórczy laur literacki w Polsce, a nagradzane są najgorsze książki i cytaty roku. Żarty się nas trzymają?
Niekoniecznie, bo Dynia to protest przeciwko nagradzaniu tytułów literacko wątpliwych. Wśród nominowanych książek rekrutują się najsłabsze tytuły wyróżniane i nagradzane w ogólnopolskich konkursach literackich. Nagroda Literacka Dynia będzie wyróżniać najbardziej spektakularne kiksy kapituł, m.in. Nagrody Nike, Kościelskich, Silesiusa czy... Gdyni. W ten sposób wybierane będą najgorsze z najlepszych książek w Polsce."

Jednym słowem jest to nagroda przyznawana najgorszym z najlepszych. No cóż, nie od dzisiaj wiadomo, że decyzje jury są wielokrotnie dyskusyjne, nierzadko zagadkowe lub kontrowersyjne. Nie raz sami łapiemy się za głowę słysząc werdykt i mamy ochotę otwarcie zaprotestować. O krok dalej poszli krytyk literacki Grzegorz Czekański oraz poeta Konrad Góra, którzy postanowili wytknąć pomyłki kapituł konkursów i przyznać swoje antynagrody, póki co ograniczając się jedynie do formy poetyckiej.

Zwycięzcą pierwszej edycji został Marcin Baran i jego nagrodzony Silesiusem tomik Niemal całkowita utrata płynności. Wyróżniony za „Najbardziej Nadęty Cytat Roku” został natomiast Jan Polkowski, który w nagrodzonych Orfeuszem Głosach zawarł następujący tekst:

"(...)

Cóż innego mam widzieć, jeśli nie kołyszącą światem

połyskującą falę, rybią łuskę śmierci

krę krwawiącego brzegu. Teraz moim morzem

jest kuchenny stół a z pokładu zmywa mnie jak śmieci

bezbrzeżna noc. Żona śpi, ciebie je ma

nawet w tętnie śniegu. Więc płynę samotnie

ku rozbitym światłom dzieciństwa".

Na tym jednak nie koniec! Do 31 grudnia można głosować na Nagrodę Publiczności (wiadomo, kapitule nie można nigdy ufać). Nominacje prezentują się następująco:

1. Marcin Baran, „Niemal całkowita utrata płynności” (EMG);
2. Justyna Bargielska, „Bach for my baby” (Biuro Literackie);
3. Darek Foks, „Liceum” (Raymond Q);
4. Jerzy Jarniewicz, „Na dzień dzisiejszy i chwilę obecną” (Biuro Literackie);
5. Barbara Klicka, „Same same” (Instytut Mikołowski);
6. Andrzej Niewiadomski, „Dzikie lilie” (Wydawnictwo WBPiCAK);
7. Dariusz Suska, „Duchy dni” (Biuro Literackie);
8. Jerzy Kronhold, „Epitafium dla Lucy” (Zeszyty Literackie);
9. Kacper Płusa, „Ze skraju i ze światła” (Wydawnictwo Kwadratura, Łódzki Dom Kultury);
10. Andrzej Sosnowski, „Sylwetki i cienie” (Biuro Literackie);
11.Urszula Kulbacka, „Rdzenni mieszkańcy” (Stowarzyszenie Pisarzy Polskich / „Arterie”);
12. Tomasz Pietrzak, „Rekordy” (Mamiko);
13. Łukasz Jarosz, „Pełna krew" (Znak);
14. Jerzy Górzański "Festyn" (Nowy świat);
15. Teresa Ferenc, „Widok na życie” (Biblioteka „Toposu”);
16. Kazimierz Brakoniecki, „Chiazma" (Biblioteka „Toposu”);
17. Krystyna Dąbrowska, „Białe krzesła" (WBPiCAK);
18. Krzysztof Karasek, „Dziennik rozbitka” (Instytut Mikołowski);
19. Jan Polkowski, „Głosy” (Biblioteka „Toposu”).
20. Bartosz Sadulski, "Post" (WBPiCAK)
21. Ilona Witkowska, "Splendida realta" (WBPiCAK)
22. Tomasz Ososiński, "Pięć bajek" (Zeszyty Poetyckie).

"Dynia" to ciekawy pomysł, który w nieco ironiczny sposób próbuje zwrócić uwagę na enigmatyczne decyzje kapituł, jednak mimo wszystko ja spoglądam na nią nieco z przymrużeniem oka. Chociaż pomysłodawcy zarzekają się, że całość należy traktować jak najbardziej serio, to jednak cała inicjatywa została utrzymana w zdecydowanie żartobliwym tonie. Poza tym, chcąc nie chcąc, panowie sami wcielili się w rolę jury i tym razem to z ich decyzjami mogą nie zgadzać się czytelnicy. Ci mają co prawda możliwość przyznania własnej nagrody, ale znowu – każdy kieruje się nieco innymi pobudkami i czy ich decyzja będzie szczera, czy kierowana jedynie chęcią ‘dokopania’ komuś, kto w minionym roku zyskał uznanie autorytetów i powiększył swój stan konta, pozostanie tajemnicą.

Tak poza tym, to ciekawa jestem co stanie się, gdy Konrad Góra zostanie nominowany do którejś z prestiżowych nagród. Czy wpisze się na listę nominowanych?

Po więcej informacji odsyłam na profil Nagrody na Facebooku.

Właśnie poznaliśmy zwycięzców pierwszej edycji Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. Ku zaskoczeniu wszystkich, jury zdecydowało się przyznać nagrodę ex aequo laureatce tegorocznej edycji Nagrodą Kościelskich, Krystynie Dąbrowskiej, za tomik Białe krzesła (Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu) oraz finaliście również tegorocznej edycji Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Łukaszowi Jaroszowi za Pełną krew (Znak).

Oprócz nich wśród nominowanych znalazła się finalistka tegorocznej NIKE Justyna Bargielska z Bach for my baby, laureat Nagrody Poetyckiej im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego 2013 Jan Polkowski i jego Głosy oraz Krzysztof Karasek którego Dziennik rozbitka został nagrodzony Nagrodą Literacką m.st Warszawy.

Jak widać wybór faktycznie do łatwych nie należał. Każda z wymienionych pozycji została już w tym roku zauważona, część z nich zdobyła już inne nagrody. Osobiście cieszę się z wyróżnienia Jarosza, którego poezja chyba najbardziej trafiła w mój gust. Z czystym sumieniem mogę ją polecić każdemu, kto preferuje nieco tę nieco bardziej tradycyjną, zachowawczą formę poezji.

Białych krzeseł niestety nie miałam okazji jeszcze przeczytać, ale mam nadzieję, że za jakiś czas i ten tomik zagości w bibliotekach.

Rozmowy z obojgiem laureatów będzie można zobaczyć w jutrzejszym wydaniu Xięgarni o 16.30 na antenieTVN24.

Poezja w McDonald’s? Czemu nie. Czasy wielkich wieszczów i poetów wybitnych już dawno przeminęły. Utwory poetyckie zeszły z piedestału, nie wychwalają Pana, nie zagrzewają już nikogo do walki, nie rozbudzają miłości do ojczyzny. Poezja idzie z duchem czasu i znacznie bliżej jej do małego cappuccino za 3,50 zł, niż do posągów wykłuwanych w marmurze. Powyższy tomik czytało mi się w tym przesiąkniętym komercją miejscu wyjątkowo dobrze.

Ale to nie o tym miałam pisać.

Po przeczytaniu Bach for my baby przypomniałam sobie, że Bargielska oprócz nominacji do Nike, otrzymała również nominację do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. Nagrody która, cytując za informacją zamieszczoną na stronie Fundacji, ma charakter międzynarodowy, przyznawana będzie co roku za książkę poetycką wydaną w języku polskim w roku poprzedzającym. Do nagrody zgłoszone mogą być tomy poetyckie wydane oryginalnie po polsku lub w przekładzie na język polski. 

Zapowiadało się pięknie. W końcu Szymborska to noblistka, jej poezja została dostrzeżona w różnych krajach na całym świecie (nawet w Iranie). Dlaczego więc nie odwdzięczyć się tym wszystkim, dla których być może polska poetka jest w jakimś stopniu inspiracją? Zapowiadało się pięknie, a wyszło jak zwykle.

W maju poznaliśmy 5 poetów nominowanych do nagrody. Dwie panie, trzech panów. Wszyscy z Polski.

I tak charakter międzynarodowy gdzieś się po prostu ulotnił.

Gdyby wśród nominowanych pojawiło się chociaż jedno nazwisko osoby będącej przedstawicielem tego aspektu międzynarodowego. Ale nie, po co. Dlaczego kapituła złożona z tłumaczy noblistki zdecydowała się wyróżnić jedynie polskich literatów? Oczywiście możemy rozważyć opcję, że polscy poeci są po prostu najlepsi i nikt im nie może dorównać. Brzmi to przekonująco?

Kto się w takim razie na tej liście pojawił? Poniżej lista nominowanych wraz z reprezentacyjną próbką twórczości pochodzącym z publikacji zamieszczonej na stronie Fundacji Wisławy Szymborskiej:

1. Justyna Bargielska – Bach for my Baby (Biuro Literackie)

Jak modlitwa

Jest, owszem, kilku, którzy planują umrzeć w moich ramionach,
ale ja nadal nie znam ramion, w których chciałabym umrzeć.
i może już nie poznam, i umrę w swoich własnych,
i bardzo mi tak najlepiej. Moja matka zrzekła się na rzecz miasta,
połowy ogrodu, byleby tylko nie musieć własnoręcznie
wycinać tamtego drzewa. Wszyscy chodzili pod tamtym drzewem,
gromady dzieci ze szkoły, parady i procesje, wszyśmy tamtędy
chodzili, mimo że po drugiej stronie ulicy stała Nasza Pani z Gwadelupe.
Nadal stoi. Skąd Nasza Pani na Targówku? Z Gwadelupe.
Moja matka i Nasza Pani nie mogły tego znieść,
więc miasto wycięło drzewo. Jest ich, owszem, kilku.
Chciałabym umrzeć w ramionach wyciętego drzewa.

2.  Krystyna Dąbrowska – Białe krzesła (Wydawnictwo Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu)

Oceanarium

Za szybą ryby suną jak bagaże na taśmie.
Barakuda i żarłacz obok spokojnych ławic
niby pasterze stada. Aż trudno uwierzyć:
nikt nikogo nie płoszy, nie goni, nie zjada.
Warunek tej harmonii to skryta izolacja.
Ogromny akwen dzielą przezroczyste ściany.
Leniwe drapieżniki krążą po innych trakcjach
niż ich siostry kruche jak tacki z porcelany.
W nas też iskierki światła sąsiadują z grozą,
radość bezczelnie błyska przed paszczą rekina,
która jej nie połyka – jakby się przyśniła.
Ale niepostrzeżenie od zielonej głębi
odrywa się i rośnie wydłużony cień,
i tnie najgrubsze szyby samotna ryba piła

3. Łukasz Jarosz – Pełna krew (Znak)

Opowiadanie starego sąsiada IV

Teraz w urzędzie na ścianach marmury.
A tam był szpital polowy, ludzie leżeli, błagając,
z ustami pełnymi krwi. Uwięzieni w ciałach
jak mucha w rulonie firanki.
Leżeliśmy w wąskiej nocy, jedliśmy liście.
Było nas tylu, o, ile paciorków różańca.
Potem oni znikali jak w zabawie w chowanego.
Z dłońmi przy twarzy odliczałem
oparty czołem o deski stodoły.
Gdy się odwracałem, nie było nikogo.
Poukrywani na zawsze.

4. Krzysztof Karasek – Dziennik rozbitka (Instytut Mikołowski)

66

Jest ciemno
a miało być jaśniej
Jest zimno
a miało być ciepło
Macam stopami pod łóżkiem
nie mogę znaleźć kapci
Macam rękami w powietrzu
nie mogę znaleźć snów
Macam oczami za oknem

Gdzieś tam, za lasem
rośnie słońce
niewidzialne Gdzieś tam
za oczami niejadalne
światło

Kracze skowronek

5. Jan Polkowski – Głosy (Biblioteka „Toposu”)

*** Słońce jeszcze nie wstało, leży na mokrym piasku

Słońce jeszcze nie wstało, leży na mokrym piasku
W porcie skopanej pościeli leżę i myślę o dziecku.
Jeszcze jest całkiem ciemno między moimi nogami
lecz będę niedługo rodzić. Rodzić do końca dni moich.
Nade mną i pode mną rozrasta się cicha ciemność
jak we mnie korzenie miłości.
Urodzę je, urodzę, przyszyję bluźnierstwem do ciebie
i wtedy wchłonie mnie prześwit.

Zwycięzcę poznamy 16 listopada.

Który z cytowanych powyżej wierszy przypadł wam najbardziej do gustu?