"Na kresach lasów", powieść Wacława Sieroszewskiego, powstała w 1890-91 w ułusie namskim, wydana w Petersburgu w 1894, pod pseudonimem Wacław Sirko. Oparta na obserwacjach z wcześniejszego pobytu (1883-84) w osadzie jakuckiej Andyłach, za kołem podbiegunowym, przynosi studium przyrody, życia i...
show more
"Na kresach lasów", powieść Wacława Sieroszewskiego, powstała w 1890-91 w ułusie namskim, wydana w Petersburgu w 1894, pod pseudonimem Wacław Sirko. Oparta na obserwacjach z wcześniejszego pobytu (1883-84) w osadzie jakuckiej Andyłach, za kołem podbiegunowym, przynosi studium przyrody, życia i obyczajów Jakutów, a na tym tle rysuje postać zesłańca polskiego Pawła Szczerbiny, którego tubylcy biorą za Rosjanina. Rozwarstwienie społeczne mieszkańców widoczne jest na przykładzie „księcia" Andrzeja.. i biedaka Mateusza, którego syn Ujbanczyk przyjaźni się z Pawłem i służy mu jako tłumacz. Stosunek przybysza do tubylców wyraża się w chęci zrozumienia motywów ich postępowania, ale poczucie obcości i osamotnienia utrudniają zbliżenie. Obraz powieściowy wzbogacają sceny polowania na reny (rozdział ten bywał drukowany osobno), wędrówek po okolicy, posiedzeń rady mieszkańców, życia w jurtach, przyjazdu kupców. Akcja rozgrywa się między wiosną i zimą. W końcowej partii, pełnej grozy, szalejąca ospa uśmierca większość mieszkańców; zabłąkanemu w nocy polarnej Pawłowi ocalenie przynoszą wysłańcy z miasta okręgowego. Obok "Ucieczki", przedstawiającej życie w środowisku miejskim, ta pierwsza powieść Sieroszewskiego stanowi najpełniejszy fresk obyczajowy poświęcony mieszkańcom północnej Syberii.(źródło: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Komitet redakcyjny pod przewodnictwem Juliana Krzyżanowskiego, od 1976 Czesława Hernasa. Warszawa 1984. Autor hasła: Andrzej Lam.)
show less