Don Salluste de Bazan popada w niełaskę hiszpańskiej rodziny królewskiej po tym, kiedy jedna z dam dworu zaszła z nim w ciążę, a on odmówił poślubienia jej. Chcąc zemścić się za utracone wpływy, de Bazan wciąga w intrygę lokaja Ruy Blasa, którego wprowadza na dwór jako fałszywego szlachcica. Wie, że młodzieniec jest beznadziejnie zakochany w królowej hiszpańskiej; pragnąc uczynić ją nieszczęśliwą, namawia go, by zaczął adorować samotną i nieszczęśliwą kobietę (żona Karola II pochodziła z Niemiec)... Ruy Blas zaczyna realizować polecenie, pisząc miłosne listy do królowej i zostawiając kwiaty w jej ulubionych miejscach pałacu. Królowa dowiaduje się, że jej adoratorem jest szlachcic Don Carlos (fałszywe nazwisko Ruy Blasa), wie jednak, że nie może jawnie odwzajemnić uczucia.