Wydane przez Miłośników Bytomia książki prezentowały dotąd miasto i jego dzielnice przez pryzmat ich zabudowy. Teraz czas pochylić się nad wszystkimi cmentarzami rozlokowanymi w śródmieściu i dzielnicach. Jest ich obecnie więcej niż dwadzieścia. Tytuł niniejszej publikacji sygnalizuje, że zaprezentowane zostały one w porządku chronologicznym, od najstarszych do współczesnych. Pierwszy z nich założony został w XIII wieku wokół kościoła mariackiego, a więc kilkanaście metrów od średniowiecznego rynku. W czasach nowożytnych, szczególnie od wieku XIX, gdy rozwój przemysłu górniczego i hutniczego przyczynił się do dynamicznego wzrostu liczby mieszkańców, cmentarzy zaczęło szybko przybywać. Każdy z nich ma swoje dzieje, krótsze czy dłuższe, każdy ma obiekty sztuki sepulkralnej, godne opieki konserwatorskiej. Dzięki wspólnej pracy z wyjątkowo szerokim gronem badaczy [praca zbiorowa pod redakcją Jana Drabiny] udało się skompletować historię każdego, a nawet nie zabrakło w książce informacji o innych miejscach pochowków poza cmentarzami leżących. Autorom tych opracowań towarzyszyła na pewno myśl, którą dzieli każdy człowiek, że nekropolie łączą ostatecznie wszystkich i czynią równymi, chociaż nagrobki są ostatnią próbą wyróżnienia niektórych z racji pozycji zajmowanej za życia, że cmentarze są wielką księgą historyczną wykutą najczęściej w kamiennych epitafiach podświetlanych przynajmniej raz w roku migocącym światłem świec.

Towarzystwo Miłośników Bytomia
Bytom, w Dzień Zaduszny 2 Listopada 1999 roku  

źródło opisu: Towarzystwo Miłośników Bytomia, 1999
źródło okładki: zdjęcie autorskie