Przedstawiamy osiemnaścioro spośród najwybitniejszych malarzy polskich tworzących w dziewiętnastym i początkach dwudziestego wieku. Nasze malarstwo tego okresu zachwyca bogactwem i różnorodnością. Kraków, Lwów ani Warszawa nie odgrywały w europejskim życiu artystycznym takiej roli jak Paryż, Londyn czy Monachium, nie wytyczały dróg rozwoju światowej sztuki. Ale i tu trafiały się talenty najwyższej próby, prawdziwe perły. W niniejszym wyborze musieliśmy się siłą rzeczy ograniczyć do małej grupy ..twórców: umieściliśmy tu tych, których albo bardzo lubimy, albo uważamy za szczególnie ważnych dla polskiej historii. Albo jedno i drugie.