Książka poświęcona jest problemowi wielokulturowości Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej, a także nowej odsłonie tego zjawiska w literaturze po 1945 r. Teresa Kostkiewiczowa w artykule dotyczącym piśmiennictwa oświeceniowego postuluje weryfikację stereotypu opozycji między sarmackością a europejskością; Maria Janion interesująco przedstawia pobyt Adama Mickiewicza w Odessie; Stanisław Makowski pisze o polskich pisarzach Kresów Wschodnich; Andrzej Fabianowski o Michale Czajkowskim - Sadyku Paszy i jego zafascynowaniu kozaczyzną i zaangażowaniu w Turcji; Hana Voisine-Jechova o recepcji Mickiewicza w Czechach, a Józef Bachórz o przyjmowaniu kultury czeskiej przez dziewiętnastowiecznych Polaków; Andrzej Zawada zwraca uwagę na nowy, występujący po 1945 r. proces w literaturze polskiej - asymilacji pozostałości kultury niemieckiej na Dolnym Śląsku.