Odrodzenie narodowe w Dalmacji odegrało ważną rolę, zdaniem niektórych badaczy kluczową, w procesie kształtowania się nowoczesnego narodu chorwackiego. Ma ono również istotne znaczenie dla formowanie się serbskiej idei narodowej i państwowej. Ruch odrodzeniowy w Dalmacji rozwinął się później w porównaniu z Chorwacją właściwą (bańską), a wpłynęły na to czynniki natury historycznej, społecznej, kulturalnej, będące wynikiem czterechsetletniego panowania weneckiego. Ruch ten stał się możliwy po wstąp..ieniu Austrii na drogę konstytucyjną w roku 1860, a ważny wpływ na jego rozwój wywarł ruch włoskiego Risorgimenta. Główną treść odrodzenia narodowego w Dalmacji stanowiła walka, powstałego na początku lat sześćdziesiątych XIX wieku, Stronnictwa Narodowego - tzw. "narodnjaków" - z oligarchiczną warstwa wykształconą w duchu języka i kultury włoskiej, która opierając się na ideologii slavo-dalmackiej broniła swojej politycznej i społecznej hegemonii i opowiadała się za autonomią Dalmacji jako odrębnej prowincji w ramach monarchii habsburskiej. Zasadniczymi celami "narodnjaków" były natomiast: zjednoczenie Dalmacji z Chorwacją i Sławonią oraz unarodowienie życia publicznego. Początkowo chorwaccy i serbscy działacze narodowi w Dalmacji występowali solidarnie pod sztandarami słowiańskimi lub jugosłowiańskimi. Jednak postępujący od końca lat sześćdziesiątych XIX wieku proces kształtowania się serbskiej i chorwackiej idei narodowej i państwowej stał się przyczyną narastającego konfliktu, który powstał między innymi na tle różnicy poglądów dotyczących przyszłych losów Bośni i Hercegowiny i przybrał szczególnie na sile w okresie kryzysu wschodniego lat 1875-1878. W roku 1880 nastąpił ostatecznie rozłam w jednolitym dotąd Stronnictwie narodowym, a Serbowie dalmatyńscy utworzyli własna partię.