Postać Shusaku Endo, japońskiego powieściopisarza i publicysty telewizyjnego, przybliża nam trzecia jego powieść (po "Milczeniu" 1971 i "Morzu i truciźnie" 1974) wydana przez Instytut Wydawniczy Pax. Autor, pochłonięty niemal obsesyjnie problemem przenikania kultur Wschód-Zachód, w historii Francuza podróżującego po Japonii, który swoim zachowaniem budzi zamęt, zaskakuje (bo jak można kochać obcych i być przyjacielem wszystkich?), zamknął swój niepokój intelektualny. Czy to przenikanie kultur jest możliwe? Czy Zachód może coś dać Japonii? Czy Japonia to "coś" przyjmie? Shusaku Endo, zafascynowany (sam neofita) religią katolicką, w "Szaleńcu" wprawdzie nie mówi wprost o postaci Chrystusa, ale ze sposobu prezentowania głównego bohatera wiadomo jednak, że ten szalony cudzoziemiec, ten obdarty włóczęga, przynosi właśnie miłość chrześcijańską (caritas) do wszystkich ludzi, nawet obcych i złych. Pozornie przegrywa. Jest odtrącony. Ale gdyby był taki, jakiego się spodziewali - wytworny, zamożny i silny - czy przyniósłby im cenniejszy dar?

[Instytut Wydawniczy Pax, 1976]