Zjazd Gnieźnieński – co się wówczas stało? Czym była wtedy Europa? Jaki ciąg procesów doprowadził do wyłonienia się na jej obrzeżu Polski? Czy te procesy były nieuchronne czy zdeterminowane splotami przypadkowych okoliczności? Dlaczego Wielkopolska a nie inne dzielnice odegrała w tworzeniu państwa podstawową rolę? Stan współczesny wiedzy – dzięki wprowadzeniu nowych metod i narzędzi badawczych, dzięki odkryciom archeologicznym, reinterpretacjom źródeł i faktów materialnych – doprowadził do ustaleń, które są odległe od potocznej świadomości. Książka przybliża nową wiedzę, nowe ustalenia na temat naszych dziejów i okoliczności powstania naszego państwa.