W rzeczy samej, książka traktuje głównie o rybach. Określone gatunki ryb znalazły w książce swój kącik, Autor sportretował je z … czułością? – tak właśnie z czułością. I uwagą. Czytałam z zainteresowaniem, pomimo, że rybami się nie pasjonuję, a wędkarstwo zawsze wydawało mi się raz, że nudne, dwa, że to kolejny przykład „troskliwości” jaką gatunek człowiek otacza inne istoty.

Jak zwykle są też moje ulubione dygresje. Cały jeden rozdział poświęcony został Oto Pavlowi – jak pamiętamy, ryby odgrywały w jego życiu bardzo ważną rolę. O samym pisarzu Środa pisze tak: „Ota Pavel miał dar. Potrafił ułożyć opowieść o rzeczach złych i smutnych w taki sposób, że spod nich, z jakiejś głębokiej, niewidocznej gołym okiem warstwy przedostaje się, jak przez matową szybę, ciepłe, uspokajające światło."

Próbowałam też znaleźć w sobie wewnętrzną rybę; jakby nie było wyszłam kiedyś, dawno temu, z wody…

Nie pierwszy to raz, gdy czuła uwaga Autora sprawia, że udaje mu się zainteresować mnie sprawami, które raczej nie leżą w kręgu moich bezpośrednich zainteresowań. Potrafi mnie przy tym rozbawić, zasmucić i sprowokować do refleksji.

No cóż, skończyłam czwartą już książkę Krzysztofa Środy parę minut temu. Nie czytałam chronologicznie, ostatnia przeczytana przeze mnie książka jest debiutem Autora. Wiedziałam już więc czego się mniej więcej spodziewać i nie zaskoczył mnie fakt braku wyraziście egzotycznej zamorskiej podróży. Kaukaz, Madera, Korsyka nie są celem pomimo tego, że na Kaukaz się Autor wybierał, ale tam jednak nie dotarł; na Maderę też raczej nie wyruszy, bo „nawet gdybym się [na Maderę] wybierał, jaką mam szansę tam się znaleźć, skoro dotąd nie udało mi się dotrzeć do Krynek?” Na Korsyce owszem był, ale ogląd tej wyspy jest mocno specyficzny i bardziej związany z ułomnością pamięci.

Podtytuł książki brzmi „Prywatny przewodnik po różnych stronach świata" i tak faktycznie jest. Autor wodzi nas po swoich indywidualnych ścieżkach skojarzeń w sposób czarująco leniwy, uwodzi uważnymi opisami miejsc dość przaśnych, ale i pięknych, łagodnie i delikatnie zdradza nam tajemnice rybich wędrówek.

„Różne strony świata” mogą być bliższe i dalsze, u Środy są częściej bliższe niż dalsze, bo przecież „jeśli nawet świat zawiera w sobie jakąś zagadkę, której zrozumienie jest naszym powołaniem, podróż nie jest chyba właściwym sposobem na jej odkrycie. Jeśli bowiem taka zagadka istnieje, powinna być w tym samym stopniu dostępna bądź niedostępna, z każdego miejsca na ziemi.”

Polecam tę kołyszącą i uspokajającą prozę, usianą czarująco chimerycznymi z lekka ironicznymi, często również żartobliwymi refleksjami.

Jeszcze taki mały cytacik, drobiazg, pozornie niezwiązany wiele z treścią książki Krzysztofa Środy. Na dobrą sprawę można powiedzieć przytoczenie kapitalne ale rzucone ot tak sobie.

I dopiero po dłuższym czasie nachodzi mnie myśl, że to jest samo sedno i tej i w ogóle wszystkich książek  Środy. Otóż co jak co, ale po przeczytaniu jego książek ostatnią rzeczą którą można by powiedzieć to "aż tyle nie chciałam o tym wiedzieć..."

I jest to z pewnością zaleta a nie wada.

Ciekawa jestem na ile celowo, świadomie, jeśli chodzi o sposób swojego pisania umieścił Autor ten cytat.

Cóż za wspaniała zapowiedź nowo zaczętej książki!

A dla mnie najciekawsze jest to, że Autor tym razem wcale nie wybrał się do Odessy, Armenii czy innych dalekich zakątków ale głównie porusza się po Polsce, po małych, kompletnie nieznanych z niczego miejscowościach. Tylko czasem, znienacka, na jeden nieduży akapit góra stroniczkę przeniesie się myślami na Korsykę, do Turcji czy Stanów. I stanowi to rzeczywiście ciekawe urozmaicenie.

To jest moje ulubione zajęcie, jeździć po kraju, mało uczęszczanymi drogami, często w fatalnym stanie i odkrywać jakieś mało znaczące miejsca, drobiazgi nikomu nieznane i niewarte wspominania w ważnych i wspaniałych przewodnikach Pascala.

Nadszedł wreszcie upragniony lipiec a wraz z nim sezon wakacyjno-urlopowy. Słodkie chwile lenistwa można wykorzystać na nadrabianie zaległości czytelniczych lub na zapoznawanie się z nowościami. Co prawda tych drugich w lipcu jest jak na lekarstwo, jednak i w tak małym wyborze można znaleźć coś, co być może przypadnie nam do gustu. Oto kilka propozycji:

Nudelman

Justyna Bargielska

Biuro Literackie

planowana data premiery: 7 lipca

W tomie Nudelman Justyna Bargielska podejmuje nową – mocną, miejscami brutalną, ale wciąż poetycką opowieść. Przypomina, że człowiek jest śmiertelny, kruchy. I nic nie daje pocieszenia – ani Bóg, ani religia, ani seks, ani druga osoba. Świat jest w zasadzie nieprzyjazny, inni ludzie również. Nie ma pocieszenia, jest śmierć. Językiem, który przy tym nie traci nic ze swej naturalności, a zarazem jest swego rodzaju idiomem poetyckim, autorka serwuje wiersze, które bolą. Bardzo.

Patrz też:

 Bach for my baby

Małe lisy

Warszawa lata 40.

Danuta Szaflarska (wstęp)

Bosz

planowana data premiery: 16 lipca

Warszawa lata 40 – album otwierający nową serię Wydawnictwa Bosz FOTO RETRO powstał we współpracy z Narodowym Archiwum Cyfrowym. To książka jedyna w swoim rodzaju, przełamująca stereotypy, opowiadająca dzieje stolicy – obrazami. Jej narrację tworzą nieznane fotografie pozyskane ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, wpisane w porządek pięciu odsłon – tematów przewodnich. Przechodząc przez rozdziały: Powroty, Odbudowa, Ruch, Od nowa, Życie, uczestniczymy w wyjątkowej lekcji historii. Warszawa lata 40 to kilkaset niepublikowanych zdjęć opatrzonych komentarzami. To swego rodzaju podróż w czasie: pozwalająca poznać powojenną stolicę, poczuć jej siłę, żywiołowość i atmosferę, a wreszcie – niemalże dotknąć codzienności zwykłych-niezwykłych bohaterów piątej dekady XX wieku.

Niejasna sytuacja na kontynencie. Prywatny przewodnik po różnych stronach świata

Krzysztof Środa

Wydawnictwo Czarne

Planowana data premiery: 18 lipca 2014

„Zacząłem pisać tę książkę w nastroju dość beztroskim. Pomyślałem, że pojadę gdzieś daleko i napiszę coś w rodzaju dziennika podróży, coś, co może uda mi się sprzedać jakiejś gazecie. Dopiero potem, kiedy się okazało, że nie jest łatwo ot tak sobie wybrać się w daleką podróż, wszystko zaczęło się komplikować. Całe przedsięwzięcie stało się poważne – może nie śmiertelnie, ale na pewno poważniejsze, niżbym chciał. Nie wiem, czy udało mi się to ukryć. Wciąż jednak sądzę, że napisałem książkę o podróży”.
Krzysztof Środa

Bałkany — terror kultury

Ivan Čolović

Wydawnictwo Czarne

planowana data premiery: 28 lipca

Ivan Čolović, wybitny serbski intelektualista, w znakomitym tomie esejów pisze nie tylko o dramacie serbskiego postkomunizmu, gdzie marksizm-leninizm zastąpiła koszmarna mieszanka populizmu z nacjonalizmem etnicznym wzbogaconym o religię narodową. Na przykładzie serbskim szkicuje obraz zagrożenia wspólnego nam wszystkim: Serbom i Rosjanom, Chorwatom i Słowakom, Węgrom i Rumunom, Polakom i Albańczykom. Nie jest to więc choroba jedynie serbska. Wirus zarazy antydemokratycznej tkwi we wszystkich naszych organizmach duchowych. Dlatego tę książkę powinien przeczytać każdy polski inteligent, który chce żyć w wolnej Polsce i w demokratycznej Europie.

Adam Michnik

Dzieje Ukrainy
Leszek Podhorodecki

Bellona

planowana data premiery: 31 lipca

Dzikie Pola, szumiące stepy i nostalgiczne krajobrazy - taki obraz Ukrainy utrwalił się w świadomości historycznej Polaków. Polska literatura hasała po tej ziemi równie pięknie jak polska konnica po jej stepach. Ile w tym obrazie mitu, a ile rzeczywistości? Wiedza historyczna Polaków o sąsiednim kraju, z którym łączy nas tyle więzi, daleko odbiega od oczekiwań.
Ukraina to kolebka państwa rosyjskiego, Rosjan i Ukraińców łączy niewątpliwie więcej niż Ukraińców i Polaków. Krwawa przeszłość i wzajemne oskarżenia zaowocowały nieufnością, którą trudno przezwyciężyć. Książka Leszka Podhorodeckiego, wyważona, choć pełna pasji badawczej, pozwoli lepiej zrozumieć przeszłość Ukrainy.
Publikację uzupełnia tekst prof. dr. hab. Michała Klimeckiego poświęcony dziejom Ukrainy w XX wieku.

Wszystkie opisy książek pochodzą ze stron wydawnictw.