fot. gazeta.pl

Już jutro poznamy laureata tegorocznej edycji Nagrody Nike. Tym razem atmosfera panująca wokół tego wydarzenia jest wyjątkowo gorąca. Z jednej strony pojawił się problem Marcina Świetlickiego, który nagradzanym być nie chce (choć jego tomik na to w pełni zasługuje), z drugiej niedawno pojawiła się informacja, jakoby Ignacego Karpowicza łączył jakiś związek z sekretarzem nagrody.

Odstawmy jednak plotki na bok, bo nie to się w tym przypadku powinno liczyć. Najważniejsza jest literatura i to właśnie na niej powinniśmy się skupiać, a nie na tym, kto z kim śpi i kto komu jest winien ile pieniędzy. Czas przypomnieć sobie listę finalistów Nike:

1. Ignacy Karpowicz Ości, Wydawnictwo Literackie (recenzja)
2. Jerzy Pilch Wiele demonów, Wielka Litera (recenzja)
3. Szymon Słomczyński Nadjeżdża, Biuro Literackie (recenzja wkrótce)
4. Brygida Helbig Niebko, W.A.B.
5. Patrycja Pustkowiak Nocne zwierzęta, W.A.B. (recenzja)
6. Karol Modzelewski Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca, Iskry
7. Marcin Świetlicki Jeden, emg (recenzja)

Jak zwykle na dzień przed oficjalnym wręczeniem nagrody poznajemy wyniki głosowania czytelników. W tym roku sukces odniosła „oczywista oczywistość”, czyli Ości Igora Karpowicza, co było dość łatwe do przewidzenia i raczej nikogo nie powinno to dziwić.

Co zwycięży? Poezja czy proza? Młodość czy doświadczenie? O tym, kogo nagrodzi kapituła przekonamy się już jutro. Transmisję z gali będzie można zobaczyć w TVP 2 o godzinie 22:10.

Poznaliśmy ostatniego finalistę. Panie, panowie: tego się chyba nie spodziewaliśmy.

Marcin Świetlicki Jeden

[moja recenzja]

Skąd to zdziwienie?

Nie chodzi o jakość książki. Jeden zalicza się do grona moich ulubionych tomów poetyckich wydanych w roku ubiegłym i prawdopodobnie jest wśród nich liderem. Świetlickiego doceniła również kapituła Nagrody Literackiej Gdynia, przyznając mu główne wyróżnienie za najlepszy tomik poetycki roku.

W czym więc tkwi problem?

Otóż pan Świetlicki nagradzanym być nie chce. Gdynia, owszem, ale nie nie Nike. Zaraz po ogłoszeniu nominacji, poeta wystosował do sekretarza Nagrody NIKE pismo o następującej treści:

"Szanowni Państwo,
bardzo proszę o skreślenie mojego nazwiska i mojej książki pt. JEDEN z listy książek nominowanych do Nagrody NIKE. Główny powód mojej decyzji jest taki oto - nie uważam (być może naiwnie), że ta nagroda jest nagrodą literacką. Jakoś nie wyobrażam sobie, że moje wiersze mogłyby kandydować do nagrody politycznej. Przepraszam za zamieszanie, dziękuję i pozdrawiam.
Marcin Świetlicki."

Skąd ten sprzeciw? W poście na facebookowym profilu zespołu Świetliki, autor m.in. zadeklarował, że:

"Nie chcę uczestniczyć w konkursie organizowanym przez instytucję, która wytacza procesy poetom za to, co myślą"

Miał tu na myśli proces wytoczony w 2010 r. przez Agorę i Adama Michnika Jarosławowi Markowi Rymkiewiczowi (laureat Nike z 2003 r.), który na łamach "Gazety Polskiej" nieco naubliżał redaktorom "Gazety Wyborczej". Świetlicki podpisał się wówczas pod listem protestacyjnym, negując stanowisko Wyborczej.

Kapituła Nagrody za nic miała jednak odezwę Świetlickiego i koniec końców Jeden i tak znalazł się w finale. Można w tym wyczuć nutkę przekory, ale przypuszczam, że w innych okolicznościach losy tej książki potoczyłyby się podobnie. Głównej nagrody raczej nie dostanie (skoro autor nie chce, to nikt go nie będzie uszczęśliwiał na siłę), a szkoda, bo jest tego warta.

Poznaliśmy laureatów tegorocznej, dziewiątej już edycji Nagrody Literackiej Gdynia.

Kapituła w składzie Agata Bielik-Robson, Marek Bieńczyk, Jacek Gutorow, Jerzy Jarniewicz, Zbigniew Kruszyński, Małgorzata Łukasiewicz, Aleksander Nawarecki oraz Violetta Trella (sekretarz) z rekordowej liczby nadesłanych książek, wyłonili te najlepsze. Kto zwyciężył?

W kategorii POEZJA

Marcin Świetlicki

Jeden

wydawnictwo EMG

W kategorii PROZA

Jerzy Pilch

Wiele demonów

Wielka Litera

W kategorii ESEJ

Wojciech Nowicki

Salki

Wydawnictwo Czarne

W kategorii PRZEKŁAD NA JĘZYK POLSKI

Jerzy Czech

Wdrapałem się na piedestał

(poezja poetów rosyjskich)

Wydawnictwo Czarne

W dwóch pierwszych kategoriach zaskoczenia nie było. Marcin Świetlicki nie po raz pierwszy został doceniony przez kapitułę tej Nagrody (w 2009 r. jego kryminał Jedenaście został nagrodzony w kategorii Proza), poza tym jego najnowszemu tomikowi naprawdę trudno zarzucić jakąkolwiek banalność, czy wtórność. Podobnie prezentuje się sytuacja w przypadku Jerzego Pilcha. Pomimo kilku lat przerwy w twórczości prozatorskiej, ten jeden z czołowych pisarzy ostatniego dwudziestolecia wciąż pokazuje, że stać go na stworzenie książki oryginalnej, nieco przewrotnej gawędy osnutej mgiełką tajemnicy.

Zaskakują za to pozostałe dwa wybory kapituły. W kategorii Esej nagrodzona została książka świetnie napisana, choć w porównaniu z pozostałymi nominowanymi pozycjami mająca najmniej wspólnego z esejem (zwłaszcza tym naukowym), momentami wręcz przywodząca na myśl wspomnienia, a nawet powieść. Natomiast w nowej kategorii, nagrodzie za najlepszy przekład literacki na język polski, trochę dziwi pominięcie dzieła dwóch wybitnych poetów - Paula Celana i Ryszarda Krynickiego. To połączenie idealne musiało ustąpić Jerzemu Czechowi, który podjął się wysiłku wprowadzenia na polski rynek mniej znanych poetów rosyjskiego samizdatu i to w dodatku za pośrednictwem wydawnictwa, które z poezją do tej pory miało niewiele wspólnego.

Z laureatami Nagrody będzie można spotkać się już jutro, 29 czerwca, o godz. 16:00, w Teatrze Gdynia Główna.

fot.nagrodaliterackagdynia.pl

Dzisiejszy dzień obfituje w ważne wydarzenia literackie. Nie ucichły jeszcze komentarze dotyczące dopiero co ogłoszonych nominacje do Nike, a już pojawiła się kolejna wiadomość, tym razem dotycząca dzieł docenionych przez jury Literackiej Nagrody Gdynia.

Tradycyjnie nagroda przyznawana jest w trzech osobnych kategoriach – za najlepszy tomik poetycki, prozę oraz dzieła z gatunku eseju i reportażu. W tym roku została dodana kolejna, jakże ważna kategoria – przekład na język polski.

Nominowani zostali:

POEZJA

Darek Foks Rozmowy z głuchym psem (Dom Literatury w Łodzi, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi, Łódź)

Szczepan Kopyt Kir (Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań)

Joanna Roszak Ladino (Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań)

Michał Sobol Pulsary (Wydawnictwo Nisza, Warszawa

Marcin Świetlicki Jeden (Wydawnictwo EMG, Kraków)

PROZA

Krzysztof Jaworski Do szpiku kości. Ostatnia powieść awangardowa (Biuro Literackie, Wrocław)

Andrzej Muszyński Miedza (Wydawnictwo Czarne, Wołowiec)

Jerzy Pilch Wiele demonów (Wydawnictwo Wielka Litera, Warszawa)

Paweł Potoroczyn Ludzka rzecz (Wydawnictwo W.A.B., Warszawa)

Patrycja Pustkowiak Nocne zwierzęta (Wydawnictwo W.A.B., Warszawa)

ESEISTYKA

Jan Balbierz „A propos inferna” Tradycje wynalezione i dyskursy nieczyste w kulturach modernizmu skandynawskiego (Wydawnictwo Universitas, Kraków)

Ewa Graczyk Od Żmichowskiej do Masłowskiej. O pisarstwie w nadwiślańskim kraju (Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk)

Michał Książek Jakuck. Słownik miejsca (Wydawnictwo Czarne, Wołowiec)

Wojciech Nowicki Salki (Wydawnictwo Czarne, Wołowiec)

Arkadiusz Żychliński Wielkie nadzieje i dalsze rozważania (Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań)

PRZEKŁAD NA JĘZYK POLSKI

Wawrzyniec Brzozowski Pamiętniki króla Stanisława Augusta. Antologia, autor oryginału Stanisław August Poniatowski (Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa)

Jerzy Czech Wdrapałem się na piedestał. Nowa poezja rosyjska, wybór wierszy szesnastu poetów rosyjskich, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec)

Ryszard Engelking i Tomasz Swoboda Śnienie i życie, autor oryginału Gérard de Nerval (Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk)

Grzegorz Franczak i Aleksandra Klęczar Poezje wszystkie, autor oryginału Katullus (Wydawnictwo Homini, Kraków)

Ryszard Krynicki Psalm i inne wiersze, autor oryginału Paul Celan (Wydawnictwo a5, Kraków)

W przypadku Gdyni możemy chyba mówić o mniej oczywistych wyborach kapituły, niż tych dokonanych przez jurorów Nike. Zabrakło takich ‘pewniaków’ jak Rejmer, Karpowicz, czy Myśliwski (choć nie obyło się bez bohatera dnia, Jerzego Pilcha), pojawiło się za to więcej publikacji w mniejszym stopniu promowanych w mediach. Tym samym Gdynia po raz kolejny pokazuje, że idzie w trochę innym, mniej popularnym kierunku niż Nike, zwłaszcza pod względem eseistyki oraz poezji, choć i w prozie zdarzają się oryginalne pozycje (patrz Kebab meister).

Zwycięzców poznamy 28 czerwca.

fot. wyborcza.pl

Poznaliśmy nominacje do Nagrody Nike, jednej z najważniejszych nagród literackich w Polsce. W tym roku wśród 20 wytypowanych tomów po raz kolejny dominuje proza oraz Jerzy Pilch, który po raz pierwszy w historii nagrody został autorem z dwiema nominacjami.

Oto pełna lista nominowanych książek:

POWIEŚCI

Justyna Bargielska Małe lisy (Czarne, Wołowiec)

Brygida Helbig Niebko (W.A.B., Warszawa)

Ignacy Karpowicz ości (Wydawnictwo Literackie, Kraków)

Wiesław Myśliwski Ostatnie rozdanie (Znak, Kraków)

Łukasz Orbitowski Szczęśliwa ziemia (Sine Qua Non, Kraków)

Jerzy Pilch Wiele demonów (Wielka Litera, Warszawa)

Paweł Potoroczyn Ludzka rzecz (W.A.B., Warszawa)

Patrycja Pustkowiak Nocne zwierzęta (W.A.B., Warszawa)

TOMY POETYCKIE

Wojciech Bonowicz Echa (Biuro Literackie, Wrocław)

Darek Foks Rozmowy z głuchym psem (Dom Literatury w Łodzi, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi)

Szymon Słomczyński Nadjeżdża (Biuro Literackie, Wrocław)

Xawery Stańczyk Skarb piratów (Lampa i Iskra Boża, Warszawa)

Marcin Świetlicki Jeden (EMG, Kraków)

REPORTAŻE

Wacław Radziwinowicz Gogol w czasach Google'a (Agora, Warszawa)

Małgorzata Rejmer Bukareszt. Kurz i krew (Czarne, Wołowiec)

Ziemowit Szczerek Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian (Korporacja Ha!art, Kraków)

TOMY ESEISTYCZNE

Andrzej Stasiuk Nie ma ekspresów przy żółtych drogach (Czarne, Wołowiec)

Piotr Szarota Wiedeń 1913 (słowo/obraz terytoria, Gdańsk)

AUTOBIOGRAFIA

Karol Modzelewski Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca (Iskry, Warszawa)

DZIENNIK

Jerzy Pilch Drugi dziennik (Wydawnictwo Literackie, Kraków)

Zaskoczeń nie ma, większość pozycji z listy albo była już w tym roku nagradzana (ości, Bukareszt, Przyjdzie Mordor i nas zje), albo pojawiała się w zestawieniach najlepszych tekstów literackich minionego roku (na czele z Ostatnim rozdaniem Myśliwskiego, dwukrotnego laureata Nike). Powracają również autorzy, którzy ubiegali się o wygraną w ubiegłym roku – Justyna Bargielska (rok temu z tomikiem Bach for my baby znalazła się w gronie finalistów) oraz wspomniany już Jerzy Pilch, który uzyskał wówczas nominacje z pierwszy tom swojego Dziennika.

Kto ma największe szanse na zdobycie nagrody? Matematycznie jest to oczywiście Pilch, sentymentalnie - Myśliwski, zgodnie z gustami czytelników - prawdopodobnie Karpowicz lub Rejmer. Decyzje jury są jednak nieodgadnione i nie zdziwię się, jeśli ich wybór padnie na książkę, która nie była tak szeroko promowana, jak większość wspomnianych tu pozycji.

Finalistów nagrody poznamy we wrześniu, laureata w październiku.

Więcej o informacji o nominowanych książkach już wkrótce.