W 2016 roku pisałem o aplikacji wyświetlającej opisy książek na czytnikach PocketBook. Narzekałem ogólnie, że czytniki nie oferują jednej z podstawowych cech książek papierowych: krótkiego wprowadzenia, zarysu treści czy numeracji tomów w danej serii. Niniejszy poradnik jest aktualizacją tego wpisu sprzed czterech lat.

Dodatkowe dane o e-booku w czytniku PocketBook

Teraz funkcja pokazująca metadane jest obecna na stałe w oprogramowaniu czytników PocketBook. Podobne rozwiązanie znajdziemy także w urządzeniach marki Kobo oraz Bookeen. Ale problem wciąż pozostaje. Aby czytnik wyświetlał informacje o książce, musi mieć z czego je odczytać. Niestety, wciąż nie pamiętają o tej prostej rzeczy nasi wydawcy, tudzież firmy dokonujące konwersji książek do wersji elektronicznej. Większość e-booków, które mam z polskich księgarń, nie zawiera żadnych dodatkowych danych (poza tytułem, autorem i językiem wydania), które uważam za istotne. Brakuje przede wszystkim informacji o serii, z której pochodzi dany tom. Słabo...

Metadane mogą być nie tylko niekompletne, ale też błędne

Metadane – w czym problem?

Zróżnicowanie polskiego rynku e-booków jest być może jedną z przyczyn, dlaczego brak jest jednolitego podejścia do wydań elektronicznych. Poszczególne wydawnictwa tworzą wersje elektroniczne swoich publikacji w bardzo różny sposób. Odmiennie podchodzą do opisu e-booka w metadanych... lub do jego braku. Rynki zmonopolizowane przez Amazon (księgarnia plus powiązane z nią czytniki) mają akurat pod tym względem lepszą sytuację. Na szczęście można opisy książek samodzielnie uzupełnić korzystając np. z odpowiedniej opcji programu Calibre. Oczywiście, najlepiej, gdyby to robiły wydawnictwa i firmy dokonujące konwersji do e-booków, ale z braku laku...

Informacja w czytniku Kindle na temat książki pochodzącej z Amazonu

Calibre – wtyczka lubimyczytac.pl

Calibre to bezpłatny program, który wykorzystywany jest do szeroko pojętego zarządzania e-bookami. Poza katalogowaniem i konwertowaniem między różnymi formatami, może także służyć do uzupełniania informacji o książce – metadanych. W menu calibre jest nawet wyodrębniona opcja „Edytuj metadane”.

Opcja edycji metadanych jest umieszczona w głównym pasku menu programu Calibre 

Metadane można wpisywać ręcznie lub korzystając z specjalnych wtyczek. Ja do uzupełniania informacji o książce korzystam z wtyczki, która pobiera metadane z serwisu lubimyczytac.pl. Wtyczkę można pobrać z forum.eksiazki.org (wątek „Plugin - pobieranie metadanych z lubimyczytac.pl nowy wątek”). Ostatnia wersja z września 2020 roku, nosi numer 2.0.45 i została przygotowana przez Becky pod kątem zgodności z Calibre w wersji 5.0. Wtyczkę instalujemy w sposób następujący:

- pobieramy plik LubimyCzytac.zip z forum.eksiazki.org;

- wchodzimy w ustawienia Calibre (Ustawienia/Zmień ustawienia calibre);

- wybieramy menu „Wtyczki” a następnie „Wczytaj wtyczkę z pliku”;

- wskazujemy plik LubimyCzytac.zip zapisany na dysku i akceptujemy instalację;

- restartujemy Calibre.

Okno edycji metadanych w Calibre z danymi dla książki prosto z księgarni 

Po zainstalowaniu, w programie Calibre wybieramy książkę (najlepiej w pliku EPUB), której opis chcemy uzupełnić i wskazujemy ikonę menu „Edytuj metadane”. Odszukujemy w serwisie lubimyczytac.pl tę samą książkę. W adresie URL strony z opisem książki, znajduje się jej numer w bazie serwisu.

Numer książki w bazie serwisu lubimyczytac.pl znajduje się w adresie URL strony z daną publikacją (źródło: lubimyczytac.pl)

Należy użyć tego numeru w polu „Identyfikatory” okna otwartego w Calibre. Zobaczmy to na konkretnym przykładzie:

- adres książki (np. „Mikołajek” René Goscinny'ego i Jean-Jacquesa Sempé) ma adres https://lubimyczytac.pl/ksiazka/226915/mikolajek;

- potrzebny nam numer uzyskany z powyższego adresu to 226915;

- wpisujemy go w polu „Identyfikatory” okna „Edycja metadanych” w taki sposób: lubimyczytac:226915;

- wybieramy „Pobierz metadane”;

- zatwierdzamy znalezioną pozycję (lub wybieramy najodpowiedniejszą z wielu wyświetlonych);

- wskazujemy okładkę, która nam odpowiada (ja zostawiam tę z oryginalnego pliku);

- potwierdzamy dodanie informacji o książce;

- kopiujemy e-booka do pamięci czytnika (może trzeba będzie dokonać konwersji na format akceptowany przez czytnik, na przykład w Kindle).

Wpis w oknie edycji metadanych programu Calibre dla książki „Mikołajek”

To powinno zakończyć postępowanie dla książek, które nie otrzymały opisów od wydawcy. Bywa, że te opisy są błędne, wtedy także wtyczka może się przydać. Jednak nie wszystkie czytniki pokażą to, co zostało wprowadzone do e-booka przez wydawnictwo czy przez nas w Calibre.

Metadane dopisane przez wtyczkę lubimyczytac.pl

Metadane są wyświetlane w programie Calibre (na dole ekranu) po wybraniu tytułu z biblioteczki

A co jeśli metadane się nie pokazują?

Jeśli Calibre nie osadza automagicznie dodanych wcześniej metadanych w czasie kopiowania e-booka do pamięci naszego czytnika, można samodzielnie to zrobić wcześniej. Służy do tego wtyczka „Osadź metadane” i jest częścią aplikacji. Można ją znaleźć w menu ustawień Calibre i łatwo dodać do paska narzędzi. W tym celu trzeba wybrać opcję „Paski narzędzi i menu”.

Edycja pasków narzędzi z menu ustawień Calibre

Mamy tam opcję zmiany głównego paska narzędzi jak i tego, który się wyświetla po podłączeniu czytnika. Myślę, że w obydwu warto dodać opcję osadzania metadanych. Wtyczkę „Osadź metadane” trzeba znaleźć w oknie po lewej („Dostępne polecenia”) i zieloną strzałką przenieść ją do okna po prawej („Obecne polecenia”). Zielone strzałki po prawej stronie okna ustawień pozwalają przesuwać dodaną wtyczkę w miejsce, gdzie będzie wyświetlana na pasku programu.

Dodawanie wtyczki „Osadź metadane” do paska narzędzi

Po zatwierdzeniu ustawień, wtyczka będzie widoczna na pasku narzędzi zarówno przy podłączonym czytniku jak i bez niego. Wybierając ją, można będzie na pewno dodać metadane do wybranego pliku e-booka, bez przesyłania pliku do czytnika i bez konwersji.

Wtyczka „Osadź metadane” dodana do paska narzędzi

Metadane w czytnikach

Z przetestowanych przeze mnie najpopularniejszych marek czytników, tylko PocketBooki spisują się na medal. 

Widok „informacji o książce” w czytniku PocketBook InkPad 3 przed (ekran po lewej) i po (ekran po prawej) edycji metadanych dla danego pliku

Przy każdej książce wyświetlonej w czytnikowej biblioteczce, można wybrać opcję podglądu szczegółowych informacji, w tym informacji o numeracji poszczególnych tomów w serii. Do tego poszczególne serie są nawet wyświetlane w PocketBooku jako osoba opcja sortowania biblioteczki. Słabiej wyglądają pod tym względem czytniki Kobo i Bookeen, tu informacje są wyświetlane poprawnie, ale brakuje numeracji serii.

Czytniki PocketBook potrafią wyświetlać książki pogrupowane seriami, o ile mają one w plikach poprawne metadane

Numer tomu danej serii wyświetlany jest także w biblioteczce PocketBooka pod tytułem konkretnej książki

Gorzej jest w Kindle. Informacje w tych czytnikach są dostępne domyślnie tylko dla książek zakupionych w Amazonie. Można się z nimi zapoznać dopiero po otwarciu e-booka (opcja „About This Book” w menu). Jeśli książka pochodzi z innego źródła, wtedy nici z opisu. Zamiast tego, jesteśmy na przykład odsyłani do firmowej księgarni. Można jednak skorzystać w tym przypadku z protezy oferowanej przez Calibre w opcjach konwersji plików. Ja stosuję konwersję z formatu EPUB do AZW3.

Zaznaczenie pola sortowania przy konwersji, powinno pomóc w prawidłowym porządkowaniu e-booków w czytniku Kindle

Otóż da się wkleić informacje pobrane z lubimyczytac.pl, na samym początku książki. Wtedy co prawda nie użyjemy opcji dostępnej w czytniku, ale potrzebną informację jednak znajdziemy w przygotowanym przez nas pliku. W tym celu trzeba zaznaczyć opcję „Wstaw metadane jako stronę na początku książki” w opcji „Wykrywanie struktury” ustawień konwersji plików.

Przygotowując plik do konwersji, trzeba pamiętać o wstawieniu metadanych na początek treści e-booka

Po zapisaniu pliku w Calibre, można go wysłać do pamięci czytnika. Pierwsze strony tekstu powinny wyglądać jak na poniższym zrzucie ekranu.

Informacje o książce dopisane do pliku e-booka przygotowanego na czytnik Kindle

Osoby korzystające tylko z czytnika Kindle (lub innego, który nie obsługuje informacji o seriach) mogą także modyfikować tytuł książki tak, aby zawierał potrzebne informacje. W tym celu trzeba skonfigurować opcję „Panel kontrolny metadanych” w ustawieniach programu Calibre. Należy dodać wpis „{series}{series_index:0>2s| - | - }{title}” w szablonie generowania tytułu nowego pliku.

Okno „Panel kontrolny metadanych” z wpisem generującym dodawanie numeru tomu w serii podczas konwersji na format AZW3

Po dokonaniu konwersji i skopiowaniu pliku w formacie AZW3 do pamięci czytnika Kindle, tytuł będzie zawierał informację o serii i numeracji danego tomu. Dane zostaną automagicznie pobrane z wcześniej wypełnionego okna z metadanymi.

E-book w formacie AZW3 ze zwykłymi metadanymi (ekran u góry) oraz z dodanym automatycznie wpisem na temat kolejności w serii (ekran u dołu) w czytniku Kindle

Najsłabiej wypadają czytniki Tolino, ponieważ nie mają wspomnianej opcji (wyświetlają tylko tytuł i autora), natomiast w inkBookach niby odpowiednia opcja jest, lecz działa błędnie. Tu też można więc skorzystać ze sposobu opisanego powyżej dla czytników Kindle.

Podsumowanie

Po czterech latach od wspomnianego już wpisu, wciąż mogę powtórzyć: szkoda, że jako klienci kupujący czytniki i elektroniczne książki nie otrzymujemy tak oczywistej (?) funkcjonalności jak informacja o książce (zawarta w pliku). Jeśli ktoś lubi czytać opisy książek, które ma w swoim księgozbiorze, to w przypadku polskich e-booków szanse na to są wciąż niewielkie. Przedstawiony przeze mnie przepis, przynajmniej częściowo rozwiązuje problem w PocketBookach, Kobo i Bookeenach. Ale czy powinniśmy sami poprawiać pliki, gdy kupujemy książkę w księgarni?

Program Calibre można pobrać stąd: https://calibre-ebook.com/download

Wtyczkę lubimyczytac.pl można pobrać stąd: http://forum.eksiazki.org/calibre-f164/plugin-pobieranie-metadanych-z-lubimyczytac-pl-nowy-watek-t15548.html

WTK 2020, czyli tegoroczne Warszawskie Targi Książki zostały odwołane z okazji pandemii wuhańskiego wirusa. Za to w tym tygodniu czekają nas WTK 2020, czyli Wirtualne Targi Książki, które odbędą się w dniach 21-24 maja 2020 r.

WTK 2020 czyli Wirtualne Targi Książki

Głównymi organizatorami targowej imprezy są Allegro, Legimi oraz lubimyczytac.pl. Patronat nad całością objęły Warszawskie Targi Książki. Złożą się na nią spotkania autorskie oraz wykłady i panele dyskusyjne dotyczące rynku książki. Tę część Targów współorganizuje Polska Izba Książki, spółka Literacka oraz Fundacja Polska 5.0. Impreza pomyślana jest w ten sposób, aby każdy chętny mógł w niej uczestniczyć, korzystając ze smartfona, tabletu czy komputera.

Co w programie BookTarg 2020?

Wszystkie informacje na temat WTK 2020 są na bieżąco prezentowane na oficjalnej stronie wydarzenia (https://www.booktarg.pl) oraz przez kalendarz wydarzeń dostępny na profilu FB (https://www.facebook.com/BookTarg/). Wygląda na to, że podstawową platformą będzie Facebook. Nie wiem, czy bez posiadania konta będzie możliwość pełnego uczestnictwa. Na Targi zaproszono ponad 40 autorów. Wirtualne spotkania rozpisano na cztery dni. Wśród gości Targów znajdziemy m.in. prof. Jerzego Bralczyka, Tomasza Michniewicza, Remigiusza Mroza, Rafała Kosika, Wojciecha Chmielarza czy Trudi Canavan. Wirtualne pomyślano jako rozmowy na żywo albo premiery nagrań przeprowadzonych wcześniej rozmów. Wszystkie zostaną też udostępnione do późniejszego/ponownego odtworzenia.

Kalendarz spotkań WTK 2020 znajduje się na oficjalnym profilu na FB

Część konferencyjna WTK 2020 będzie miała miejsce we czwartek i piątek (21-22 maja). Jak się można spodziewać dotyczyć będzie w dużej mierze sytuacji na rynku książki w obliczu kryzysu wywołanego wirusem z Wuhanu. Dla mnie jednak jest dziwne, że w części branżowej nie zapowiedziano treści związanych z e-bookami. Nie kojarzę żadnych konkretnych nowości z polskiego rynku na temat bieżącej kondycji rynku książki elektronicznej. Można się tylko domyślać, że e-booki zyskały nowych sympatyków. Widziałem, że na Allegro regularnie wykorzystywane były oferty z najtańszymi czytnikami książek. Z kolei niemiecki Amazon raz po raz wyświetla(ł) brak dostępności różnych modeli czytników Kindle. Księgarnia Rakuten Kobo zyskała w ostatnich miesiącach ponad 2 mln nowych użytkowników, o czym donosił serwis Good-eReader. Ja pisałem o akcji Kobo, w której udostępniano bezpłatne e-booki m.in. dla Włochów z obszaru ścisłej kwarantanny. To zapewne przyczyniło się do popularyzacji księgarni. Sam też dostałem znacznie więcej zapytań o zakup czytnika, niż to zwykle bywa. Na pewno ostatnio sporo się działo, ale odzwierciedlenia tego w tematach konferencji brak. Ciekaw jestem, czy u nas jest tak dobrze, że szkoda gadać, czy wręcz przeciwnie...

Księgarnia Kobo chwali się nowymi użytkownikami

Bezpłatny e-book na półkę w Legimi

Legimi, jako współorganizator WTK 2020, zwraca też uwagę na swoją ofertę. Spotkania autorskie będą prowadzić m.in. osoby związane z magazynem „Prolog”, który regularnie ukazuje się na YouTube (https://www.youtube.com/user/legimipl). Przy okazji polecam go wszystkim zainteresowanym e-bookami, a szczególnie abonentom wypożyczalni Legimi. Księgarnia teraz oferuje też bezpłatnego e-booka, dodanego na półkę w swoim serwisie. Może go otrzymać każdy, kto zapisze się do serwisu z informacjami o Targach. Legimi zaoferowało dwadzieścia e-booków, z których można dokonać wyboru. Z listą można się zapoznać na oficjalnej stronie akcji.

Aby otrzymać e-booka z Legimi, trzeba zapisać się do newslettera WTK 2020

Podsumowanie

Wirtualne Targi Książki 2020 to na pewno ciekawa inicjatywa, która powinna podtrzymać zainteresowanie targami prowadzonymi do tej pory w realu. Organizatorzy powinni jednak zadbać o jedność przekazu, aby uniknąć takich sytuacji jak teraz, gdy program prezentowany na stronie WWW jest różny od kalendarium na FB. Mam też nadzieję, że szczególnie księgarnie sprzedające e-booki i sprzedawcy czytników książek wykorzystają medialnie tę okazję do szerszego uświadomienia korzyści z czytania książek elektronicznych. Na razie na ten temat panuje medialna cisza. A WTK 2020 tuż-tuż...

Lubimyczytac.pl, to najpopularniejszy serwis książkowy w naszym kraju. Właśnie zaprasza wszystkich do wypowiedzi na temat czytania, do czego i ja zachęcam, ponieważ wyniki zostaną publicznie zaprezentowane. Ankieta „W sieci o książkach – badanie czytelnictwa”, opracowana wspólnie z Polską Izbą Książki, ma na celu zbadanie zachowań czytelników. Poprzednią wersję ankiety, dotyczącą sposobów czytania, wypełniło prawie 24 tys. osób. Tym razem nacisk położono zarówno na sposoby czytania jak i cenę książek, które respondenci kupowali w ostatnim roku.

"W sieci o książkach" - ruszyła druga edycja

Ankieta składa się z szesnastu pytań na temat czytelnictwa i końcowej części, dotyczącej danych respondenta. Badanie ma na celu ustalenie m.in. roli, jaką w życiu czytelników odgrywają książki, także te w wersji elektronicznej. Czytelnicy e-booków mogą wypowiedzieć się szczególnie w kilku kwestiach, dotyczących udziału lektur w wersji cyfrowej jak i ceny kupowanych książek.

Co to znaczy „spędzać czas z urządzeniem”?

Niestety, dwa pytania (trzecie i czwarte), w którym pojawia się czytnik e-booków, nie są dla mnie jasne. Ankieta ogólnie dotyczy czytelnictwa, ale trzecie pytanie brzmi: „3. Z którym z poniższych urządzeń spędza Pan(i) najwięcej czasu w dzień powszedni?”. Wydaje mi się, że można je rozumieć dwojako. Albo jako spędzanie czasu na czytaniu albo ogólne użytkowanie (choćby noszenie ze sobą). Ci, którzy będą mieli na myśli główny cel ankiety, mogą odpowiedzieć na to pytanie, uwzględniając czytanie książek. Ja tak postąpiłem i zaznaczyłem – „czytnik książek”. Ale rozumiejąc je dosłownie, odpowiedź będzie dotyczyć „spędzania czasu z urządzeniem”, które wcale do czytania nie musi służyć. Mam nadzieję, że podczas interpretowania odpowiedzi, nie okaże się, że Polacy najchętniej czytają na smartfonach i komputerach, skoro z nimi spędzają najwięcej czasu.

O ile większość pytań jest na temat książek, to trzecie, o czas spędzany z urządzeniami, może budzić wątpliwości, czego tak naprawdę dotyczy

Pytanie o e-booki

E-booki jako takie pojawiają się w pytaniu 11. Brzmi ono: „11. Ile książek w wersji elektronicznej przeczytał(a) Pan(i) w ciągu ostatnich 12 miesięcy?”. Tu sprawa jest jasna, a autorzy analogiczne pytanie przygotowali również na temat książek papierowych. Będziemy mieli więc zestawienie czytelnictwa jednych i drugich.

Trochę mnie dziwi, że już nie tak równorzędnie potraktowano sprawę pozyskiwania książek. O ile pojawia się pytanie o pochodzenie wydań papierowych („14. Z jakiego źródła pozyskiwał(a) Pan(i) głównie książki papierowe w ciągu ostatnich 12 miesięcy?”), o tyle brak analogicznego na temat wydań cyfrowych. A szkoda!

Ile zapłacisz za książkę?

Kilka pytań dotyczy cen książek i sumy przeznaczonych na ich zakupy. Być może opracowano je w kontekście batalii o ustawę regulującą cenę książek? Ale i tak ciekaw jestem, czy w badaniu potwierdzi się obiegowa opinia, że e-booki powinny kosztować mniej od wydań papierowych. W tym kontekście zastanawiają mnie pytania o cenę książek papierowych i e-booków („20. Ile powinna kosztować Pana/Pani zdaniem, powieść w formie elektronicznej mająca 400 stron?”). Otóż autorzy ankiety zakładają w nich minimalny próg „do 25 PLN”. Jeszcze dwa lata temu całkiem często zdarzały się promocje, z ceną e-booków na poziomie 9,90 PLN. Ostatni rok to czas wyraźnego podwyższenia poprzeczki znacznych przecen do 14,90 PLN. Czyżby pułap 25 PLN miał być w tym roku następnym, do którego będą się odnosić najbardziej promocyjne ceny? Oby nie!

Próg dyskusji o cenie e-booka w rozumieniu autorów ankiety to 25 PLN...

Czy obniżki cen książek coś zmieniają?

Na koniec jeszcze chciałbym zwrócić Waszą uwagę na pytanie „21. Czy niższa cena książek sprawiłaby, że czytał(a) by Pan(i) więcej?”. Chciałem zrazu odpowiedzieć na niego nieszczerze! Mam nagromadzonych sporo e-booków a czytam i tak bardzo dużo, jak na ilość mojego „wolnego” czasu. A więc obniżki cen, nie spowodują, że będę (póki co) czytał więcej. Pomyślałem więc sobie tak: odpowiadając inaczej, dam oręż do walki o wyższe ceny książek. No bo „skoro obniżki cen nie spowodują wzrostu czytelnictwa, to może należy ceny podnieść. I tak nie wpłynie to negatywnie na czytelnictwo a może poprawić sytuację wydawców, dystrybutorów itp. Podnośmy ceny książek!”. Ale na szczęście pomyślano o odpowiedzi „Nie, czytał(a)bym tyle samo, ale kupował(a)bym więcej”. Mogłem więc udzielić zupełnie szczerej wypowiedzi, czego i Wam życzę.

Podsumowanie

W ankiecie zabrakło mi wyraźnego pytania „na jakim urządzeniu czytasz książki elektroniczne”, które pozwoliłoby jasno określić najpopularniejsze sposoby konsumowania e-booków. Jako czytelnika, nałogowo kupującego cyfrowe wydawnictwa, niepokoi mnie również minimalny próg ceny książek, określony w ankiecie. Jeśli 25 złotych jest za takowy postrzegane, to nie tylko można zapomnieć o „ulubionej” cenie 9,90 PLN, ale i pożegnać się z popularnym w zeszłym roku minimalnym progiem „napromocyjnych” cen - 14,90 PLN.

Ankietę „W sieci o książkach” można wypełnić na stronie serwisu lubimyczytac.pl: http://lubimyczytac.pl/aktualnosci/8574/w-sieci-o-ksiazkach-badanie-czytelnictwa

Testuję i promuję czytniki książek oraz e-booki od kilku lat i zdaję sobie sprawę, że ani jedne ani drugie nie są idealne. Wśród wielu rzeczy, których mi brak w czytnikach książek elektronicznych, mogę wskazać opis danej publikacji. Czytniki nie oferują jednej z podstawowych funkcji, jakie mają wydania papierowe! Krótkie wprowadzenia, zarysy treści czy reklamowe slogany można spotkać na skrzydełkach lub na ostatniej stronie okładki papierowych książek, ale nie w elektronicznych. Tak, choć nie brak mi reklam w życiu codziennym, to chętnie bym widział blurby w e-bookach.

Lubię poczytać informacje o książce, ale zwykle brak ich w e-bookach...

Metadane – w czym problem?

Zróżnicowanie polskiego rynku e-booków jest być może jedną z przyczyn, dlaczego brak jest jednolitego podejścia do wydań elektronicznych. Poszczególne wydawnictwa tworzą wersje elektroniczne w bardzo różny sposób. Odmiennie podchodzą do opisu e-booka w metadanych... lub jego braku. Rynki, gdzie dominuje jeden system (księgarnia plus powiązane z nią czytniki) mają pod tym względem lepszą sytuację. Tak jest w Stanach, czy Wielkiej Brytanii gdzie Amazon zdominował cyfrowe czytanie. Ale i dla nas jest nadzieja. Na szczęście można opisy książek samodzielnie uzupełnić korzystając np. z odpowiedniej opcji programu Calibre. Oczywiście, najlepiej, gdyby to robiły wydawnictwa i producenci czytników, ale z braku laku...

Czytnik z Amazonu + książka z Amazonu = dane o książce w czytniku

Calibre – wtyczka lubimyczytac.pl

Calibre to bezpłatny program, który wykorzystywany jest do szeroko pojętego zarządzania e-bookami. Poza katalogowaniem i konwertowaniem między różnymi formatami, może także służyć do uzupełniania informacji o książce – metadanych. W menu calibre jest nawet wyodrębniona opcja „Edytuj metadane”.

E-booki posiadające opis należą do rzadkości

Ja do uzupełniania informacji o książce korzystam z wtyczki, która pobiera metadane z serwisu lubimyczytac.pl. Wtyczkę można pobrać z forum.eksiazki.org (wątek „Plugin - pobieranie metadanych z lubimyczytac.pl nowy wątek”). Ostatnia wersja ze stycznia 2016 roku, nosi numer 2.0.11 i została przygotowana przez Becky. Wtyczkę instalujemy w sposób następujący:

- pobieramy plik LubimyCzytac.zip z forum.eksiazki.org;

- wchodzimy w ustawienia Calibre (Ustawienia/Zmień ustawienia calibre);

- wybieramy menu „Wtyczki” a następnie „Wczytaj wtyczkę z pliku”;

- wskazujemy plik LubimyCzytac.zip zapisany na dysku i akceptujemy instalację;

- restartujemy calibre.

Jeśli książka nie ma opisu - pomocą służy wtyczka lubimyczytac w calibre

Wtyczka zainstalowana – czas na uzupełnienie informacji o książce. W programie calibre wybieramy książkę (najlepiej w pliku EPUB), której opis chcemy uzupełnić i wskazujemy menu „Edytuj metadane”. Odszukujemy w serwisie lubimyczytac.pl tę samą książkę. W adresie URL strony z opisem książki, znajduje się jej numer w bazie serwisu. Należy użyć tego numeru w polu „Id” okna otwartego w calibre. Zobaczmy to na konkretnym przykładzie:

- adres książki (np. „Ekonomia. Instrukcja obsługi” Ha-Joon Changa) ma adres http://lubimyczytac.pl/ksiazka/258163/ekonomia-instrukcja-obslugi;

- potrzebny nam numer uzyskany z powyższego adresu to 258163;

- wpisujemy go w polu „Id” okna „Edycja metadanych” w taki sposób: lubimyczytac:258163;

- wybieramy „Pobierz metadane”;

- zatwierdzamy znalezioną pozycję (lub wybieramy jedną z wielu);

- wskazujemy okładkę, która nam odpowiada (ja zostawiam tę z oryginalnego pliku);

- potwierdzamy dodanie informacji o książce;

- kopiujemy e-booka do pamięci czytnika (może trzeba będzie dokonać konwersji na format akceptowany przez czytnik).

To powinno zakończyć postępowanie dla książek, które nie otrzymały opisów od wydawcy. Jednak nie wszystkie czytniki pokażą to, co zostało wprowadzone do e-booka przez wydawnictwo czy przez nas w calibre.

Metadane w czytnikach

Z przetestowanych przeze mnie najpopularniejszych marek czytników, tylko Kobo spisuje się na medal. Przy każdej książce wyświetlonej w czytnikowej biblioteczce, można wybrać opcję „View details” – i jeśli tylko odpowiednie informacje znajdują się w pliku – zostaną wyświetlone jako „Synopsis”. Słabiej wyglądają pod tym względem czytniki Kindle. Informacje są dostępne dla książek zakupionych w Amazonie. Ale można się z nimi zapoznać dopiero po otwarciu e-booka. Jeśli książka pochodzi z innego źródła, wtedy nici z opisu. Zamiast tego, jesteśmy na przykład odsyłani do firmowej księgarni.

Podane przez wydawcę metadanych nie zapewnia ich wyświetlenia w czytniku

Niewiele prezentują pod tym względem PocketBooki. Co prawda z księgozbioru można wywołać okno „Informacje o książce”, ale są to tylko podstawowe dane raczej samym pliku EPUB niż na temat treści w nim zawartych. Dotyczy to także e-booków z firmowej księgarni BookLand. W wyskakującym oknie informacyjnym jest sporo wolnego miejsca, ale nie zostało wykorzystane przez twórców oprogramowania. Równie słabo wygląda sytuacja w czytnikach Tolino. Okno „Book information” wywołane może być nawet z głównego ekranu, ale zawiera niewiele ponad dane na temat formatu, tytułu i autora. Co ciekawe, w urządzeniach sprzedawanych pod nazwą Dibuk Saga (marka pokrewna Tolino na Słowacji) funkcja wyświetlania informacji o książce realizowana jest bardzo dobrze – tak jak w Kobo).

Tolino nie wypada dobrze, nawet z książką, która ma metadane

Podsumowując – w zakresie wyświetlania informacji o książce, w czytnikach najważniejszych marek – mizeria.

EPUBINFO w czytnikach PocketBook

Jak widać, producenci czytników, czy nawet wydawcy książek w wersji elektronicznej, nie zawsze przykładają się do wszechstronnego dbania o swoich klientów. Na szczęście są tacy, którzy potrafią wziąć sprawy w swoje ręce. Z jednej strony mamy więc wtyczkę do calibre, umożliwiającą pobieranie informacji o książkach z serwisu lubimyczytac.pl. a z drugiej – epubinfo. Epubinfo to aplikacja napisana dla czytników PocketBook, wyspecjalizowana li tylko w wyświetlaniu metadanych. Została udostępniona na forum Mobileread już parę lat temu, a niedawno została uaktualniona również dla czytników z nowszą wersją oprogramowania wewnętrznego. Procedurę instalacji opiszę na przykładzie modelu PocketBook InkPad 2 (firmware w wersji 5.15).

EPUBINFO – jak zainstalować?

Program można zainstalować samodzielnie. Po pierwsze należy pobrać i rozpakować plik epubinfo.zip z forum Mobileread (wątek „Help needed: Epubinfo.app for Pocketbook - adjust to screen resolution”). Najlepiej rozpakować go do osobnego katalogu na dysku twardym. Zawartość jest następująca:

- pliki epubinfo.app.* z różnymi wersjami programu (liczba przy nazwie oznaczać powinna wielkość czcionki, należy metodą prób i błędów znaleźć odpowiednią dla swojego czytnika. Ja wybrałem epubinfo.app.45 i zamieniłem na epubinfo.app);

- plik oryginalny epubinfo.c;

- plik graficzne no_cover.bmp oraz separator.bmp;

Epubinfo w działaniu na przykładzie książki bez opisu

Do działania programu będzie jeszcze potrzebny plik extensions.cfg, który można pobrać np. z archiwum zawierającego program Cool Reader (do pobrania stąd: https://github.com/blchinezu/pocketbook-coolreader/releases). Da się go także stworzyć samodzielnie, prościej jednak użyć gotowy. Plik extensions.cfg trzeba wyedytowac w edytorze tekstowym, i wstawić „epubinfo.app” zamiast „cr3-pb.app” w linijce zaczynającej się od „epub:@EPUB_file:”. Ta linijka może wyglądać np. tak:

„epub:@EPUB_file:1:epubinfo.app,AdobeViewer.app,fbreader.app:ICON_EPUB”.

Sposób instalacji samego programu jest następujący:

- jeden z plików np. epubinfo.app.45 należy przemianować na „epubinfo.app”;

- podłączyć czytnik kablem do komputera;

- plik „epubinfo.app” skopiować do katalogu „system/bin” w pamięci czytnika;

- obydwa pliki graficzne (*.bmp) skopiować do katalogu „system/bin/images” w pamięci czytnika;

- zmodyfikowany samodzielnie plik extensions.cfg wgrać do katalogu /system/config” w pamięci czytnika (należ uważać, aby ew. nie nadpisać sobie pochopnie takowego pliku, jeśli był już wcześniej w czytniku);

- bezpiecznie wysunąć czytnik z systemu i odłączyć od komputera.

Epubinfo w działaniu na przykładzie książki z opisem dodanym w calibre

Od tego momentu wybranie pliku EPUB poskutkuje wyświetleniem informacji o książce. Będzie to działać do momentu otwarcia danej książki (np. z menu „Otwórz w”) przez inną aplikację (np. Abobe Reader). Aby otworzyć książkę z poziomu Epubinfo, należy dotknąć palcem w środku ekranu i z listy wybrać aplikację, która zostanie użyta. Może to być np. cr3-pb.app – Cool Reader; AdobeViewer.app – Adobe Reader lub fbreader.app – FB Reader. Wyjście z aplikacji wywołać można dotykając ekran w lewym górnym rogu.

Epubinfo - menu wyboru programu służącego do otwarcia e-booka

Podsumowanie

Tak, czy inaczej, szkoda, że jako klienci kupujący czytniki i elektroniczne książki nie otrzymujemy tak oczywistej (?) funkcjonalności. Jeśli ktoś lubi czytać opisy książek, które ma w swoim księgozbiorze, to w przypadku e-booków szanse na to są niewielkie. Przedstawiony przeze mnie przepis, przynajmniej częściowo rozwiązuje problem w PocketBookach. O ile mi wiadomo, nowsze czytniki tej marki, mają już zmienione oprogramowanie (na razie obecne tylko w modelu Touch HD). Zawiera ono opisywaną przeze mnie funkcjonalność. Właściciele starszych PocketBooków mogą (na razie?) korzystać ze wskazanego przeze mnie sposobu. A co z pozostałymi markami czytników? A co z opisami e-booków kupionych w księgarni? Hmm...

Program calibre można pobrać stąd: https://calibre-ebook.com/download

Wtyczkę lubimyczytac.pl można pobrać stąd: http://forum.eksiazki.org/calibre-f164/plugin-pobieranie-metadanych-z-lubimyczytac-pl-nowy-watek-t15548.html

Pliki instalacyjne Epubinfo można pobrać tutaj: http://www.mobileread.com/forums/showthread.php?t=280817&page=2

Pliki instalacyjne Cool Readera można pobrać tutaj: https://github.com/blchinezu/pocketbook-coolreader/releases

Portal lubimyczytac.pl wydał właśnie e-booka, na którego składają się wywiady z kilkudziesięcioma autorami książek. Rozmowy publikowane były już wcześniej na stronach serwisu, lecz teraz zostały zebrane w jeden, łatwy do pobrania plik. Dostępne do pobrania są trzy wersje, w formacie MOBI, EPUB i PDF.

Wspominam o tym wydawnictwie dlatego, że wśród osób wypowiadających się na temat swojej twórczości, jest też autorka książki "Tygrysie Wzgórza". Powieść recenzowałem w zeszłym roku (recenzja tutaj) i wtedy też odszukałem wywiad z autorką przeprowadzony przez alison2. Warto przeczytać, jak powstawała ta powieść i kim jest jej autorka.

Jednak czytanie wywiadu na ekranie komputera mnie przerosło. Zrobiłem sobie plik EPUB dzięki wtyczce do przeglądarki internetowej GrabMyBooks. Dzięki niej mogłem kilka podstron WWW zapisać o jednego pliku i czytać na czytniku. Przy okazji więc polecam tę wtyczkę osobom, które wolą czytać dłuższe teksty ze stron WWW na czytniku. Ale nie trzeba już tak kombinować, ponieważ serwis lubimyczytac udostępnił ten oraz inne wywiady w zgrabnej formie jednego e-booka.

Pliki można pobierać na oficjalnej stronie książki lub z księgarni woblink.com.