Poezja? Nuda. Zbiór wersów złożonych bez ładu i składu, z których i tak nic konkretnego nie wynika. Podobno gdzieś w tych minimalistycznych tekstach skrywa się jakieś drugie dno, jednak kto by się tam go dopatrywał. Szkoda na to czasu.

Czas raz na zawsze obalić mit głoszący, że poezja jest zarezerwowana jedynie dla wybranych, że tworzy ona ścianę, przez którą nie sposób się przebić. Jak to zrobić? No cóż, jeśli samo słowo pisane odstrasza potencjalnych czytelników, to może połączyć poezję z innymi dziedzinami sztuki?

Na taki pomysł wpadło wrocławskie Biuro Literackie, które już od kilku lat zachęca zdolnych i kreatywnych twórców do wzięcia na warsztat utworów poetyckich i stworzenia na ich podstawie własnego dzieła. Do tej pory wiersze dały inspirację do stworzenia etiud filmowych oraz komiksów. W tym roku do tego repertuaru dołączają trzy nowe opcje: piosenka, scenariusz oraz projekt artystyczny realizowany w przestrzeni miejskiej.

Poznaliśmy nominowanych do XIV edycji Śląskiego Wawrzynu Literackiego, nagrody Biblioteki Śląskiej. Wśród kandydatów do nagrody znalazły się następujące pozycje:

1. Ości Ignacego Karpowicza (Wydawnictwo Literackie)
2. Stare śpiewki. Sześć godzin lekcyjnych o poezji Andrzeja Sosnowskiego (Biuro Literackie)
3. W otchłani mroku Marka Krajewskiego (Znak)
4. Do szpiku kości Krzysztofa Jaworskiego (Biuro Literackie)
5. Jutro przypłynie królowa Macieja Wasilewskiego (Wydawnictwo Czarne)
6. Umarł mi. Notatnik żałoby Ingi Iwasiów (Wydawnictwo Czarne)
7. Niebko Brygidy Helbig (W.A.B.)
8. Notatnik i modlitewnik drogowy Henryka Wańka (Wydawnictwo FORMA)
9. Przemyśl – Szczecin Karola Maliszewskiego (Fundacja na Rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza)

W tym przypadku kapitułę nagrody stanowią sami czytelnicy. Głos na swojego kandydata można oddać za pomocą specjalnie przygotowanych kart wyłożonych w holu głównym Biblioteki Śląskiej. Głosowanie potrwa do 31 lipca, natomiast laureata poznamy we wrześniu bieżącego roku.

W minionym roku laureatem Śląskiego Wawrzynu Literackiego został Szczepan Twardoch (Morfina). Drugie miejsce zajęły Trociny Krzysztofa Vargi, natomiast na trzeciej pozycji uplasowała się Szopka Zośki Papużanki.

***

fot. Robert STACHNIK (nagrodagryfia.pl)

W minioną sobotę, 28 czerwca, poznaliśmy laureatkę tegorocznej edycji Nagrody Literackiej dla Autorki „Gryfia”. Została nią Małgorzata Rejner za zbiór reportaży Bukareszt. Kurz i krew. To nie pierwsze wyróżnienie, które otrzymała za tę książkę autorka, wcześniej jej twórczość została doceniona przez tygodnik „Newsweek”, który przyznał jej Nagrodę im. Teresy Torańskiej oraz przez TVP Kultura, która jej książkę uznała za Gwarancję Kultury. Rejmer znalazła się również w gronie nominowanych do Nagrody Literackiej Nike.

***

fot. orfeusz-nagroda.pl

W ten sam dzień w Leśniczówce Pranie została wręczona Nagroda Poetycka „Orfeusz” im. K. I. Gałczyńskiego. Laureatem III edycji został Przemysław Dakowicz, który to wyróżnienie otrzymał za tomik Teoria wiersza polskiego.

Orfeusza Mazurskiego za najlepszy tom poetycki autora z Warmii, Mazur lub Suwalszczyzny otrzymała natomiast Mariola Kruszewska za tomik „Wczoraj czyli dziś”.

W Wigilię poznaliśmy laureatów pierwszej edycji nowej, wrocławskiej nagrody o jakże intrygującej nazwie Nagroda Literacka Dynia. W opisie nagrody możemy przeczytać, że:

"Wrocławska Nagroda Literacka Dynia to crème de la crème wśród polskich wyróżnień przyznawanych w dziedzinie literatury. To drugi - po Nagrodzie Nike - najbardziej opiniotwórczy laur literacki w Polsce, a nagradzane są najgorsze książki i cytaty roku. Żarty się nas trzymają?
Niekoniecznie, bo Dynia to protest przeciwko nagradzaniu tytułów literacko wątpliwych. Wśród nominowanych książek rekrutują się najsłabsze tytuły wyróżniane i nagradzane w ogólnopolskich konkursach literackich. Nagroda Literacka Dynia będzie wyróżniać najbardziej spektakularne kiksy kapituł, m.in. Nagrody Nike, Kościelskich, Silesiusa czy... Gdyni. W ten sposób wybierane będą najgorsze z najlepszych książek w Polsce."

Jednym słowem jest to nagroda przyznawana najgorszym z najlepszych. No cóż, nie od dzisiaj wiadomo, że decyzje jury są wielokrotnie dyskusyjne, nierzadko zagadkowe lub kontrowersyjne. Nie raz sami łapiemy się za głowę słysząc werdykt i mamy ochotę otwarcie zaprotestować. O krok dalej poszli krytyk literacki Grzegorz Czekański oraz poeta Konrad Góra, którzy postanowili wytknąć pomyłki kapituł konkursów i przyznać swoje antynagrody, póki co ograniczając się jedynie do formy poetyckiej.

Zwycięzcą pierwszej edycji został Marcin Baran i jego nagrodzony Silesiusem tomik Niemal całkowita utrata płynności. Wyróżniony za „Najbardziej Nadęty Cytat Roku” został natomiast Jan Polkowski, który w nagrodzonych Orfeuszem Głosach zawarł następujący tekst:

"(...)

Cóż innego mam widzieć, jeśli nie kołyszącą światem

połyskującą falę, rybią łuskę śmierci

krę krwawiącego brzegu. Teraz moim morzem

jest kuchenny stół a z pokładu zmywa mnie jak śmieci

bezbrzeżna noc. Żona śpi, ciebie je ma

nawet w tętnie śniegu. Więc płynę samotnie

ku rozbitym światłom dzieciństwa".

Na tym jednak nie koniec! Do 31 grudnia można głosować na Nagrodę Publiczności (wiadomo, kapitule nie można nigdy ufać). Nominacje prezentują się następująco:

1. Marcin Baran, „Niemal całkowita utrata płynności” (EMG);
2. Justyna Bargielska, „Bach for my baby” (Biuro Literackie);
3. Darek Foks, „Liceum” (Raymond Q);
4. Jerzy Jarniewicz, „Na dzień dzisiejszy i chwilę obecną” (Biuro Literackie);
5. Barbara Klicka, „Same same” (Instytut Mikołowski);
6. Andrzej Niewiadomski, „Dzikie lilie” (Wydawnictwo WBPiCAK);
7. Dariusz Suska, „Duchy dni” (Biuro Literackie);
8. Jerzy Kronhold, „Epitafium dla Lucy” (Zeszyty Literackie);
9. Kacper Płusa, „Ze skraju i ze światła” (Wydawnictwo Kwadratura, Łódzki Dom Kultury);
10. Andrzej Sosnowski, „Sylwetki i cienie” (Biuro Literackie);
11.Urszula Kulbacka, „Rdzenni mieszkańcy” (Stowarzyszenie Pisarzy Polskich / „Arterie”);
12. Tomasz Pietrzak, „Rekordy” (Mamiko);
13. Łukasz Jarosz, „Pełna krew" (Znak);
14. Jerzy Górzański "Festyn" (Nowy świat);
15. Teresa Ferenc, „Widok na życie” (Biblioteka „Toposu”);
16. Kazimierz Brakoniecki, „Chiazma" (Biblioteka „Toposu”);
17. Krystyna Dąbrowska, „Białe krzesła" (WBPiCAK);
18. Krzysztof Karasek, „Dziennik rozbitka” (Instytut Mikołowski);
19. Jan Polkowski, „Głosy” (Biblioteka „Toposu”).
20. Bartosz Sadulski, "Post" (WBPiCAK)
21. Ilona Witkowska, "Splendida realta" (WBPiCAK)
22. Tomasz Ososiński, "Pięć bajek" (Zeszyty Poetyckie).

"Dynia" to ciekawy pomysł, który w nieco ironiczny sposób próbuje zwrócić uwagę na enigmatyczne decyzje kapituł, jednak mimo wszystko ja spoglądam na nią nieco z przymrużeniem oka. Chociaż pomysłodawcy zarzekają się, że całość należy traktować jak najbardziej serio, to jednak cała inicjatywa została utrzymana w zdecydowanie żartobliwym tonie. Poza tym, chcąc nie chcąc, panowie sami wcielili się w rolę jury i tym razem to z ich decyzjami mogą nie zgadzać się czytelnicy. Ci mają co prawda możliwość przyznania własnej nagrody, ale znowu – każdy kieruje się nieco innymi pobudkami i czy ich decyzja będzie szczera, czy kierowana jedynie chęcią ‘dokopania’ komuś, kto w minionym roku zyskał uznanie autorytetów i powiększył swój stan konta, pozostanie tajemnicą.

Tak poza tym, to ciekawa jestem co stanie się, gdy Konrad Góra zostanie nominowany do którejś z prestiżowych nagród. Czy wpisze się na listę nominowanych?

Po więcej informacji odsyłam na profil Nagrody na Facebooku.

Już wszystko stało się jasne. Poznaliśmy laureatów tegorocznej edycji NLG. Kogo wyróżniła kapituła?

W kategorii ‘poezja’ nagrodę otrzymał pan Andrzej Sosnowski za Sylwetki i cienie. Pozwolę sobie przytoczyć komentarz prof. Piotra Śliwińskiego:

Nagroda dla Andrzeja Sosnowskiego jest wyrazem uznania dla jego najnowszego tomu, który posiada wszystkie fascynujące właściwości tomów wcześniejszych, a jednocześnie otwiera nowe perspektywy. Obok języka, który – co oczywiste – wysuwa się na plan pierwszy, będąc dla czytelnika wyzwaniem i źródłem upajającej satysfakcji, a także szeregu odniesień egzystencjalnych, pojawiają się motywy innego rodzaju, filozoficzne, duchowe, nieomal religijne. Poezja – nie przestając być wirtuozowsko nieprzewidywalną kombinacją stylów – wyprawia się na terytoria tajemnicze, mroczne, lecz niepozbawione nadziei.

Za prozę została wyróżniona moja osobista faworytka pani Zyta Oryszyn i jej niezwykle interesująca książka Ocalenie Atlantydy. Ponownie oddam głos prof. Śliwińskiemu:

„Powieść Zyty Oryszyn urzeka zarazem fabułą o powojennych losach przesiedleńców z utraconego Wschodu na tzw. Ziemie Odzyskane, historią pełną zwrotów, przesileń, meandrów, przesyconą lekiem i urazami, jak i samym sposobem opowiadania. Zamiast monumentalnej sagi – szereg przybliżeń, w miejsce zwartej konstrukcji – wiele punktów widzenia i błyski stylu. Powieść nawiązuje do tradycji, a zarazem bardzo współcześnie wyrzeka się wielkiej narracji  na rzecz tego, co możliwe – historii widzianej poprzez ludzką osobność.”

Natomiast jeśli chodzi o reportaż nagrodę otrzymała pozycja trudna, ale jak twierdzi kapituła, napisana pięknym językiem - Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina autorstwa Adama Lipszyca.  Co ma na ten temat do powiedzenia prof. Śliwiński?

„Walter Benjamin jest w humanistyce współczesnej legendą, inspiracją, wyzwaniem. To wyzwanie podjął Adam Lipszyc w książce tyleż uczonej, co się zowie akademickiej, a jednocześnie pod wieloma względami literackiej. „Sprawiedliwość na końcu języka” nie tylko objaśnia myśl filozofa, eseisty, pisarza, ale – objaśniając – stara się zachować jej głęboką nieoczywistość. Lipszyc chce więc i wytłumaczyć i zachować pewien rodzaj ciemności, czy tajemniczości, ukrytej w dziele autora „Pasaży”. To stawia go przed nieomal kwadraturą koła, czyni artystą  – umożliwić i ocalić Benjaminowskie niemożliwości. W rezultacie wykład jako całość imponuje klarownym układem, w trakcie zaś czytania mamy wrażenie, że badacz jak pisarz wykonuje wspaniałą pracę na własnym językiem.”

Zgodnie z tradycją przyznano również nagrodę specjalną (zwaną tutaj ‘osobną’). W tym roku trafiła ona w ręce Jacka Łukasiewicza za TR – książkę poświęconą liryce Tadeusza Różewicza. Komentarz:

„Kiedy spotykają się wielki poeta z wybitnym czytelnikiem, to skutki tego zawsze są zagadką. Wielki poeta Tadeusz Różewicz od dziesiątków lat fascynował jednego z najlepszych znawców i krytyków poezji w Polsce, Jacka Łukasiewicza. Po napisaniu licznych szkiców i recenzji, Profesor opublikował książkę, rodzaj prywatnej różewiczowskiej summy. I choć Różewicza nie da się podsumować, zamknąć w jakimś koncepcie, nawet bardzo pojemnym, to można go wspaniale, pomysłowo czytać.”

Zarówno zwycięzcom jak i wszystkim nominowanym serdecznie gratuluję i życzę dalszych sukcesów.

(A panów proszę oduczenia się brzydkiego zwyczaju trzymania ręki w kieszeni, zwłaszcza w czasie tak uroczystej okazji. Kochani, tak po prostu nie wypada.)

Jeżeli chodzi o samą organizację gali, to nie mam na co narzekać. Było ściśle, zwięźle i na temat. Bez niepotrzebnego patosu. Była ładna muzyka jazzowa, były ładne interpretacje. Wszystko jak należy.

Ważną informacją jest to, że w przyszłym roku pojawi się nowa kategoria, w której zostaną nagrodzeni tłumacze za najlepszy przekład. Niezmiernie się cieszę z tego powodu, ponieważ wypadałoby wreszcie docenić wysiłek osoby, która jakby nie było, pisze daną książkę jeszcze raz, na nowo. Tłumacz może książkę popsuć i uczynić ją praktycznie nie nadającą się do czytania lub wręcz przeciwnie, dzięki swoim zdolnościom przewyższyć styl autora.

Jeśli ktoś przegapił dzisiejszą galę, nie ma się czym przejmować. Znając życie pojawi się ona wkrótce w całości na youtube. Warto wygospodarować te 1,5 godziny i ją obejrzeć, ot chociażby dla pewnych wrażeń estetycznych.

Ps. Nie ma to jak w chwili odpoczynku od nauki do obrony pracy magisterskiej zobaczyć na ekranie postać swojego promotora.